Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Doğa dostu olan güneş panelleri çevreci olmalarıyla dikkat çekerken, en büyük ilgiyi ise ekonomik açıdan görüyor. Konutların çatılarına ya da binaların uygun kısımlarına takılan güneş panelleri sayesinde elektrik gücü üretmek artık çok kolay. Son yıllarda güneş panelleri yardımıyla güç gereksinimini karşılayanların sayısı süratle çoğalıyor. Artan güç maliyetleri de avantajlı olarak görülen bu sisteme ilgiyi artırmış durumda. Uzun vadede elektrik faturasına son veren ve hayli ekonomik olan güneş panellerini kullanan mühendis Kerem Çilli ile 3 çocuğu ve eşiyle birlikte karavanda yaşayarak elektriğini güneş panelinden sağlayan Serdar Bilal‘le konuştuk.
‘TÜKETİM DE ÜRETİM DE TIPKI YERDE’
Güneş gücünün en kıymetli yararlarından birinin tüketim yapılan yerde üretim yapabilmek olduğunu söyleyen Kerem Çilli, “Yani konutumuzun içerisinde bir şeyler tüketiyoruz, elektrik harcıyoruz çabucak çatımızda da elektriği üretebiliyoruz. Bugünkü elektrik çizgilerimize baktığımızda bir termik santralde elektriği üretiyoruz. Örnek olarak 100 km öteye kabloyla taşıyoruz, orada voltajları düşürüp meskenlere yahut iş yerlerine dağıtıyoruz. İşte bu 100 km kabloyu taşımak bir verimsizlik oluşturuyor. Kendi konutumuzun çatısında ya da kendi iş yerimizin, fabrikamızın çatısında elektrik üretip çabucak içeride tüketebilmek çok verimli bir sistem. Esasen ilerleyen periyotlarda de elektrik altyapımız bu biçime bürünecek“ diyerek bahsin ehemmiyetine vurgu yaptı.
‘HAYATIMIZA GİRMESİNİ KOLAYLAŞTIRACAK’
Kripto paralarda olduğu üzere merkeziyetçilikten uzaklaşan bir yapıya sahip olunacağını söyleyen Çilli, “Bu zati yeni kuşak güç çizgilerimizin, güç yapımızın temelini oluşturacak. O temeli oluşturmak ismine da çatıda güneş gücü kurmak epey mantıklı ve şebeke altyapımıza çok büyük yarar sağlayacak” dedi. Bu yararın da elektrikli araçların hayatımıza girmesini hızlandıracak bir faktör olduğuna dikkat çekti.
‘2 BİN TL’LİK FATURAYI ORTADAN KALDIRABİLİR’
Herkesi en çok ilgilendiren noktalardan biri de panellerin ekonomik kısmı. Kerem Çilli güneş gücünün suram maliyetinin dolar üzerinden tekliflendirildiğini söyledi. Her kilovat için yaklaşık bin/bin iki yüz dolar üzere sayıların konuşulabileceğine dikkat çeken Çilli, kullanılacak ekipmanlara nazaran fiyatın üst ve aşağı taraflı hareket edebileceğini de ekledi. “Örnek veriyorum şayet konutunuza 10 kilovatlık bir sistem kurmak istiyorsanız yaklaşık 10 bin – 12 bin dolar bandında teklifler önünüze gelebilir“ sözlerini kullanan Kerem Çilli, bu yatırımla yıl ortalamasına bakıldığında 2 bin TL’lik bir faturayı ortadan kaldıran bir sistem kurulabileceğini söz etti.
‘BALKON TİPİ HEYETİMLE BAŞLANABİLİR’
Kerem Çilli, güneş gücü için çok büyük yatırımlar yapılmasına gerek olmadığının da altını çizdi. “Zira mikro inverter dediğimiz çok küçük yapılarla da güneş gücüne başlanabilir. 50 watt, 100 watt üzere küçük bir güneş paneliyle, küçük bir mikro inverterle bile güneş gücüne çok düşük limitli bütçelerle başlamak mümkün. Sonrasında bunu kademeli olarak artırmak çok daha yararlı olacaktır. Beşerler yararını gördükçe daha da büyütmek isteyeceklerdir” diyen Çilli, yüksek maliyetleri olanlarının hepsinin mühendislik firmalarının dahil olduğu, daha profesyonel yapılarda bulunduğunu belirtti. Çok küçük bütçeyle, kolay bir sistemle güneş paneli kurulabileceğinin altını çizen Çilli, “Örneğin balkon tipi bir heyetimle da güneş gücüne elbette başlanabilir” diye belirtti.
’25 YIL SONRA BİLE KÂFİ GÜCÜ SAĞLAYABİLİYOR’
Güneş panellerinin ömrünün çok uzun soluklu olduğuna da dikkat çeken Kerem Çilli, güneş panellerinin garantilerinin de uzun ömürlü olduğuna vurgu yaptı. Güneş panellerinin fiziki ve performans garantilerinin olduğunu söyleyen Çilli, “İşçilik basamağında, fabrikasyon bir yanılgıya karşı asgarî 10-12 yıl bandında garantiler veriliyor. Performans garantisi olarak da eserin 25 yıl sonra da kâfi gücü sağlayabileceğine dair garantileri var” diye konuştu. Bu bahse şu biçimde de örnek verdi:
“100 wattlık bir paneliniz var ve 25 yıl geçti. ‘Hâlâ 85 watt çıkış verebilecek kabiliyete sahiptir’ halinde bir garanti de veriliyor. Bu esere ne kadar güvenildiğini gösteren bir gösterge aslında. 1990’ların sonunda, 2000’li yılların başında kurulan sistemlere bakıldığında nitekim bu türlü olabiliyor. İnternette de bununla ilgili birçok görüntü bulanabiliyor.”
‘EV ALMAK ÜZERE DÜŞÜNÜN’
Uzun ömürlü bir yatırım olduğundan ötürü birinci maliyetinin elektrik faturasından yüksek olacağını belirten Kerem Çilli, bu yatırımı konut alma konusu üzerinden açıkladı. Çilli, “Bunu şöyle düşünebilirsiniz. Kiracısınız ve aşikâr bir kira ödüyorsunuz lakin mesken sahibi olmaya karar verdiniz. Mesken sahibi olmak için birinci etapta önemli bir yatırım yapmak gerekiyor. O yatırım yıllar içerisinde size geri dönüş sağlıyor. Alışılmış ki elektrik faturalarının süratli bir biçimde artması da yatırım maliyetinin geri dönüşünü çok daha hızlandırabiliyor. Bu sebeple bankaların kredi vermesi, yeşil krediler kullandırtması hem vatandaş için hem de büyük fabrikalar için bu şekil kredilerin çok yaygınlaşması hayli değerli. Bu manada da fatura ödeme, elektrik faturası öder üzere güneş güç santrali sahibi olma fikri çok cazip bir fikir olabilir. Bin TL fatura ödemek yerine bin 250-bin 500 TL taksitlerle güneş gücü sahibi olmanız mümkün olabilir. 5 yılda ödemenizi yapıp sonrasındaki 15-20 yıllık süreçte ücretsiz güç üreten bir santral sahibi olabilirsiniz“ ifadelerini kullandı.
Bunun finansal olarak çok zorluk yaratmayacağını belirten Kerem Çilli, yalnızca bahse biraz daha yük vermek gerektiğini söyledi. “O yüzden ‘kira öder üzere konut sahibi olmak’ diye çok klişe bir laf vardır. Benzerini güneş gücü için de bence kullanabiliriz” diye de ekledi.
PERDE BİÇİMİNDE OLANLARI BİLE VAR
Güneş panellerinin yalnızca çatıya kurulmadığının altını çizen Kerem Çilli, “Sadece çatıya kurulan ya da yere kurulan bir malzemeymiş üzere gözüken bir algının oluştuğu bir durum kelam konusu. Güneş panellerini çatımıza yerleştirebiliyoruz ama tıpkı vakitte cephe uygulaması olarak da kullanmamız mümkün. Hatta araç park port olarak isimlendirilen araç park istasyonlarının uç kısımlarına bunu kapatabiliyoruz” açıklamasını yaptı.
Kendi konutunun balkonunu kırıp güneş paneli yerleştirdiğini belirten Çilli, “Çatı olur, cephe olur, araç park istasyonlarının üstü olur, oturduğumuz parklardaki oturaklar olur, şemsiyelerin üstleri olur hatta yürüdüğümüz tabana dahi güneş paneli yerleştirmek mümkün. Hatta perde olarak bakıldığında perdeyi örttüğünüzde, güneş perdeye vuruyor perdenin üstünde hücreler var ve böylelikle elektrik üretiyorsunuz. Bu türlü uygulamalar dahi mümkün” diye konuştu.
GÜÇ FAZLASI SATILABİLİR
Güneş panellerinden elde edilen güç de aslında farklı biçimlerde kullanılabilir. “Enerji fazlasını konutumuzun içerisindeki kombi sistemine entegre ederek elektrikli bir formda ısıtmaya katkı sağlamak da mümkün” diyen Çilli, bu halde doğal gaz masrafının dahi düşürebileceğini açıkladı.. Hatta güç fazlasını satarak gelir elde etme modelinin de mümkün olduğunu lisana getirdi.
BAKIŞ AÇISINI DEĞİŞTİRİYOR
Güneş gücünün hayatımıza girmesiyle birlikte mutfak alışkanlıklarının da değişeceğini söyleyen Kerem Çilli, kelamlarına şöyle devam etti: “Her şey için ‘Elektrikli yapılabilir mi sanki?’ biçiminde düşünmenize sevk eden bir durum ortaya çıkmış oluyor. Zira kendi gücünüzü kendi çatınızda ürettiğiniz vakit örneğin mutfaktaki alışkanlıklarınız çok net bir biçimde değişiyor. Daima güç verimliliğiyle ilgili ‘Suyu doğal gazda ocak üstünde ısıtalım, biraz yavaş olur ancak çok daha uygun fiyatlı olur’ derken, çatımızda güneş gücü kurduğumuzda biz artık şöyle söylüyoruz: ‘Çatınıza güneş gücü kurduysanız kettle’da su ısıtın, hem daha uygun fiyatlı olacak hem daha süratli bir biçimde su ısıtacaksınız.’ Birebir mantıktan yola çıkarsak konutumuzun ısıtma-soğutmasını elektrikli bir hale dönüştürebilir miyiz? İşte yerden ısıtma yahut klimayla ısıtma-soğutma üzere bakış açıları ön plana çıkıyor.“
BİR VİLLANIN ELEKTRİK TÜKETİMİNE YAKIN
Güneş panelleri sadece Kerem Çilli’nin değil, Serdar Bilal’in ve ailesinin de hayatını epeyce kolaylaştırdı. Eşi ve üç çocuğuyla birlikte karavanda bir hayat süren Serdar Bilal de karavanının doruğuna güneç paneli yerleştirenlerden. Karavanın aşağı üst bir villanın elektrik tüketimine yakın elektrik tükettiğini belirten Bilal, karavanına kurduğu panellerin de gerekli enerjiyi ürettiğini vurguladı.
‘5-6 SAAT KLİMA ÇALIŞTIRABİLİYORUZ’
Karavanının içinde konut tipi buzdolabı, bulaşık makinesi, 10 kg’luk çamaşır makinesi, kahve makinesi, çaycı, televizyon, klima üzere elektronik aletlerin çokça bulunduğunu belirten Serdar Bilal, bu makineleri güneşin en dik olduğu pozisyonlarda çalıştıklarını da ekledi. “Çok elektrik çekecek olan aletlerimizi öğle vakitlerinde kullanmaya çalışıyoruz” diyen Serdar Bilal, panellerin ürettiği gücün akşam saatlerinde de yettiğini, 5-6 saat klima bile çalıştırabildiklerini ekledi.
HAYATINI ÇOK DEĞİŞTİRDİ
Güneş panellerinin birçok şeyi değiştirdiğini belirten Serdar Bilal’in hayatı karavanlarda geçmiş. Babasının da karavancı olduğunu söyleyen Bilal, güneş panelleri yokken akü sistemleri olduğunu anlattı. Buzdolabının bile gaz ile çalışan modelleri olduğuna dikkat çeken Serdar Bilal, “Mesela bir yere gittiğinizde, bir karavan kampa gittiğinizde elektrik alıyordunuz ve gerekli enerjiyi o denli sağlıyordunuz. Yoksa şayet dışarıdaysanız buzdolabını gazla ya da otomobilin aküsüyle çalıştırabiliyordunuz. Kısıtlı bir randıman alıyordunuz. Çok yönetimci kullanmanız gerekiyordu” diye konuştu.
‘ŞEBEKEYE BAĞLILIKTAN KURTULUYORSUNUZ’
Güneş panelleri yokken dağ konutunda kalabilmek için elektrik kaynağına gereksinim duyduklarını belirten Serdar Bilal, “Ya karavan kampa gidiyorduk ya da tanıdığımızın, eşimizin, dostumuzun konutuna yakın bir yere gidip elektrik rica ediyorduk. Alışılmış ki bu bizim gezme rotamızı, özgürlüğümüzü kısıtlıyordu. Güneş panelleri sistemlerine geçtikten sonra büsbütün özgürüz. Hiçbir elektriğe muhtaçlığımız yok. Benim aracımın su deposu da fazla olduğu için de bir yerde uzun bir periyot kalabiliyoruz. Bunlar bize özgürlük sağlıyor. Şebekeye bağlılıktan kurtuluyorsunuz” dedi.
‘BİR SEFER MALİYETİ VAR’
Gerçek bir sistem kurulursa sırf bir defa maliyeti olduğunu, panellerin uzun bir bakım gerektirmediğini söyleyen Serdar Bilal, “Tek yapacağınız 3-5 günde bir kaldığınız yere nazaran çıkıyorsunuz panellerinizi siliyorsunuz. Zira tozlu ve çamurlu olmamaları gerekiyor” ayrıntısını verdi.
‘UZUN PERİYODA BAKILIRSA KÂRLI’
“Kullandığınız panelin büyüklüğü, materyallerin kalitesi ve harcadığınız güce nazaran maliyeti değişiyor. Birinci başta yüksek bir maliyeti var fakat aşılamayacak bir maliyet de değil. Uzun periyoda bakarsanız daha kârlı bir hale geliyor” diyen Serdar Bilal, sırf bir defa Kaz Dağları’nda hava bozduğu ve 3-4 gün güneş çıkmadığı için sorun yaşadıklarını söyledi. Türkiye’nin de güneş açısında verimli bir yer olduğunu söyleyen Serdar Bilal, “Bir gün yağmur yağsa bir gün kesinlikle güneş var. Karlı bir bölgeye gidersek, güneşin olmadığı bir yerde olursak da ekstra jeneratörümüz var. Onu çalıştırıp aracımızın akülerini doldurabiliyoruz. Elektriğimiz devam ediyor. Kullanımda da eksiklik olmuyor” bilgisini paylaştı.
HANGİ ADIMLAR İZLENMELİ?
Pekala çatısına yahut meskenine güneş paneli yerleştirmek isteyen bir kişi hangi adımları izlemeli? Çatıya yerleştirilecek güneş panelinde profesyonel bir hizmet alınması gerektiğini altını çizen Kerem Çilli, “Zira bu çatılarımızda yüksek voltajlarla çalışan ve tıpkı vakitte projelendirilmesi gereken bir sistem. O yüzden bir mühendislik firmasıyla anlaşmak hayli kıymetli. Kendi başınıza çatıma ben sistem kurdum diyemiyorsunuz” tabirlerini kullandı.
EVRAK SÜREÇLERİ UZUN SÜRÜYOR
Çatıyla alakalı istenen evraklar ve statik olarak çatıya konulacak güneş panelinin kar yükü, buz yükü ile rüzgâr yüküne karşı çatıdan uçmayacağını garanti edecek belgelendirmelerin var olduğunu söyleyen Çilli, “Belediyeden alacağınız uygunluk yazıları var. Bütün bu karmaşık süreçleri vekalet vermiş olduğumuz bir mühendislik firmasının yapması gerekiyor. Bu hem pratik yol hem de sizin aslında yapabilecekleriniz limitli. Tahminen en başında yalnızca çatıya güneş paneli yapma müsaadesini alacak doküman, ‘çağrı mektubu’ dediğimiz belgeyi alma konusunda fakat bir şeyler yapabilirsiniz. Lakin biz her vakit şunu tavsiye ediyoruz, en başında bir mühendislik firmasıyla anlaşıp onlara vekalet veriyorsunuz ve sizin isminize bütün süreçleri onlar yönetiyor, sizden bir evrak istendiğinde mühendislik firması diyor ki “Bize şu evrak gerekir.” O tarafta evrakları toplayıp süreçlerin süratli bir formda yapılmasını sağlıyorlar“ diye konuştu.
‘2-3 AYA YAYILAN BİR SÜREÇ’
Panel için çok fazla prosedürün bulunduğunu altını çizen Kerem Çilli, “Her dağıtım şirketinin kendi web sayfasında insansız elektrik üretimi başlığı altında istenen evraklar bulunabilir. Bu müsaadesi almak yaklaşık 1 ay kadar sürüyor. Sonrasındaki süreçte bir mühendislik firması ile mecburen anlaşıyorsunuz ve işlerin prosedürel olarak işi projelendirilmesi, estetik uygunluğu, belediyeden yazıların alınması üzere süreçlerin olduğunu söyleyebiliriz” dedi. Toplamda 2-3 aya yayılan bir süreç olduğunu altını çizen Çilli, fiziki heyetimin da bir hafta üzere bir müddette tamamlandığını söyledi.
BAKANLIK: YÜZDE 5’İ YENİLENEBİLİR GÜÇ OLMAK ZORUNDA
Öte yandan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayınladığı yönetmeliğe nazaran, 2023’ten itibaren binalar parsel alanlarına nazaran kullandığı gücün en az yüzde 5’ini ‘yenilenebilir enerji’ kaynaklarından karşılamak zorunda olacak. Yönetmelik değişikliğiyle olağan binalara nazaran güç verimliliği daha fazla olan ve kullandığı gücün muhakkak bir kısmını yenilenebilir güç kaynaklarından temin eden “Neredeyse Sıfır Güçlü Binalar” konseptine geçiş, kademeli olarak mecburî hale getirilecek. Buna nazaran 1 Ocak 2023’ten itibaren, bir parseldeki toplam inşaat alanı 5 bin metrekareden büyük olan tüm binalar güç performans sınıfı en az ‘B’ olacak halde inşa edilecek.
