“Yaşadığın yerde bir sürü bitki arkadaşın senin onu keşfetmeni bekliyor. Kaldırım çatlaklarından fışkıran yeşillikleri, sokağındaki ağaçları, çiçekleri dikkatlice inceleyebilirsin.”
Çocukları, İstanbul’un biyolojik çeşitliliğini anlatan rotaları keşfetmeye çağıran Flora İstanbul haritası, oyun arkadaşlarını bu türlü selamlıyor. Kent Dedektifi İnisiyatifi, tarafından hazırlanan haritada İstanbul’un su havzaları, ormanları, koruları ve bostanları için rotalar, biyoçeşitlilik sözlüğü, oyun teklifleri ve çıkartmalar yer alıyor. Harita, ayrıyeten çocukları ve yetişkinleri başka tiplerle, bir arada yaşamanın imkanlarını düşünmeye çağırıyor.
Çocukların mekânsal haklarına odaklanan Kent Dedektifi İnisiyatifi, çocuk dostu bir kent için çalışmalar yapıyor. Mimar, kent plancısı ve çocuk gelişimci 7 bireyden oluşan grup, çocuk haklarını kent hakkıyla bir ortada ele alıyor. Bu kapsamda çocukların kendi mahallelerindeki problemler ve tahliller üzerine konuştukları iştirakçi atölyeler düzenleyerek çocukların kelamını, karar verici mercilere aktarıyor.
Çalışmalarını İstanbul merkezli yürüten inisiyatif, öteki kentlerden gelen davetleri de geri çevirmiyor. Takımdan kent plancısı Gizem Kıygı, Türkiye’de çocuk haklarının gereğince üzerinde durulmadığını belirtiyor. Sürece, yetişkinleri ve eğitimcileri de katarak bu tablonun değişimine katkı sağlamaya çalıştıklarını söylüyor.
Kent Dedektifi İnisiyatifi’nden Gizem Kıygı. ‘AĞAÇLAR, OTLAR ÇOCUKLARIN OYUN ARKADAŞI’
Daha evvel farklı haritalar da yayımlayan inisiyatif, İstanbul’da hareketsiz ve tabiattan uzak kalan çocuklar için haritaların çok kıymetli bir oyun ve eğitim aracı olduğu görüşünde. En temel husus başlıklarından birinin çocuk- tabiat münasebeti olduğunu söyleyen Kıygı, şöyle devam ediyor: “Çocukların kentteki canlılarla çok direkt bir bağı var. Ağaçlarla, kaldırım çatlaklarından fışkıran çeşitli yabani otlarla, hayvanlarla çok önemli bağ kuruyor çocuklar. Bütün bu bileşenler onların oyun arkadaşı.”
Proje, 6 aylık bir araştırma sürecinden sonra geçtiğimiz yılın temmuz ayında başlamış. Bu devirde İstanbuldaki doğal alanlar ve çeşitler araştırılmış. “İstanbul’un florası çok geniş, binlerce cins var. Bunu sınıflandırmak gerekiyordu. Kent kültürü ve hafıza, yenilebilirlik ve şifa, bitki dedektifliği ve bostanlar temalarını belirledik. Bu temalara içerikler ürettik, üretmeye de devam ediyoruz.”
KUZEYDE KESİNTİYE UĞRAYAN YEŞİL BANT GÖSTERİLİYOR
Neredeyse bütün İstanbul’u kapsayan haritada, bilhassa İstanbul’un kuzeyindeki yeşil bant gösteriliyor. Kırgı, “Büyük projelerle neyin kesintiye uğradığını göstermek önemliydi” diyor.
Haritada bir bitki bilimi rotası da bulunuyor. Bu rotada daha çok botanik bahçeler ve bitkileri tasniflenirken korular rotasında ise Boğaz sınırındaki alanlar gösteriliyor.
Öte yandan harita, içerdiği bilgilerle tek başına bir eğitim ve okuma gereci olma özelliği taşıyor. Çocuklar, buralara gidemeseler de İstanbul’un kültürüne dair fikir sahibi olabiliyor ve bir ülkenin, bir kentin haritasını inceler üzere İstanbul’u inceleyebiliyor. Ayrıyeten çocuklara kendi mahallerinde oynayabilecekleri oyunlar da öneriliyor.
İstanbul’un biyoçeşitliliğini gösteren Flora İstanbul haritası. ‘ÖNCELİKLE FAKİR ÇOCUKLARA ULAŞTIRMAK İSTİYORUZ’
Kent Dedektifi İnisiyatifi, sonlu sayıdaki birinci baskının tabiat ve oyun hakkından yoksun kalan çocuklara ulaştırılmasını amaçlıyor. Yoksullukla tabiata erişim ortasında bağlantı kurabileceğini söyleyen Gizem Kırgı, “Burada bahsedilen birçok ormana gidebilmek için bir aracınız olması gerekiyor. Kentlerdeki parklar ise cins çeşitliliğini göstermekte epeyce yetersiz” diyor. Çocuk hakları alanında çalışan sivil toplum örgütleri form doldurarak haritayı talep edebiliyor.
Çocuk için İstanbul’un ekolojik mirasına, tarihine ve kültürüne yönelik çok nitelikli kitaplar olduğunu belirten Kırgı, ekonomik kriz ortamında bu çeşit yayınlara erişmenin bir lükse dönüştüğünü tabir ediyor. “Bu da çocukların erişimini kısıtlıyor. O yüzden biz bilhassa çocuk hakları alanında çalışan mahalle örgütleriyle çalışıyoruz. Bu haritayı öncelikli olarak onlara açmak istiyoruz.”
Kent Dedektifi, Flora İstanbul rotalarını çocuklarla birlikte yürümeye hazırlanıyor. “Yürüyüş en temel aktivitelerimizden” diyen Kırgı, önümüzdeki aylarda pandemi şartlarının müsaade verdiği ölçüde etkinlikler düzenleyeceklerini söylüyor.
