Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Uyku yalnızca bir ihtiyaç değil, vücudumuz için epey kapsamlı bir aksiyon de birebir vakitte. Kaliteli bir uyku, diyet ve antrenman kadar kıymet taşıyor. Gereğince kaliteli uyumamak ise kalp hastalığından obeziteye, hatta felce kadar birçok hastalığa davetiye çıkarabiliyor. Uzmanlar, düzgün bir uykunun, yatakta geçirilen saatlerden daha fazlası olduğunu vurguluyor. Sağlıklı uykunun üç ana şeyi kapsadığını söyleyen uzmanlar, “Bir tanesi ne kadar uyuduğunuzdur. Bir başkası ise uyku kalitesi yani kesintisiz ve ferahlatıcı bir uyku çekmeniz. Sonuncusu ise dengeli bir uyku programı” diyor.
HER GECE 1 SAAT FAZLA UYUYARAK KİLO VERMEK MÜMKÜN MÜ?
Uyku ve obezite münasebetini araştıran uzmanlar, diyet yapanların 14 günlük bir mühlet boyunca uykularını alamadıklarında yağdan verdikleri kilo ölçüsünün yüzde 55 oranında düştüğünü saptadı. Yapılan çalışmalar, her gece fazladan 1 saat uykunun, çok kilolu ve uykusuz insanların ekstra bir uğraş içine girmeden günde 270 kalori daha az almasına yardımcı olabileceğini de gösteriyor. Kilo vermek için uykunun ehemmiyetine değinen Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım, “Uyku eksikliği hormonları değiştirerek iştahı artırabilir, sıhhatsiz yiyeceklere yönlendirebilir ve beden yağının nasıl kaybedildiğini de etkiler” dedi.
Son vakitlerde yapılan araştırmaların, 4 yaşından itibaren başlayan yetersiz uyku ile yavaş metabolizma ortasında bir münasebet bulunduğunu ortaya koyduğunu söyleyen Şebnem Kandıralı Yıldırım, “Daha geç yatma vakitleri, artan beden kitle indeksi (BMI), çok atıştırma ve daha yüksek obezite düzeyleri ile temaslıdır. Ayrıyeten yetişkinlerde de gözlemsel çalışmalar uyku kısıtlaması ile obezite ortasında bir ilişki olduğunu öne sürüyor. Günde 10 saat uyumaya kıyasla günde 4 saat uyumak, bilhassa kalorisi ağır, karbonhidrat oranı yüksek besinler için açlığı ve iştahı artırıyor” şeklinde yaptığı açıklamalarla uykunun değerine vurgu yaptı.
‘GERÇEK MÜDDET ORTALAMA 8 SAAT 10 DAKİKA’
Hem yetişkinlerin hem de çocukların uyku mühletleri hakkında bilgiler veren Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım, “Uyku eksikliği yorgunluğa yol açıp, daha az fizikî efor sarf etmenize sebep olabilir. Uyku gereksinimi okul öncesi çocuklarda gecelik ortalama 10-13 saat iken, yetişkinlerin çoğunluğu en yeterli biçimde fonksiyon görmek için 7 ila 9 saat uykuya gereksinim duyar. Nöro-davranışsal bozulmayı önlemek için gerçek müddet ortalama 8 saat 10 dakikadır” bilgisini paylaştı.
Artan uyku kayıplarının vakitle kilo alımına ve obeziteye yol açabileceğini lisana getiren Şebnem Kandıralı Yıldırım, “Kortizol üzere bedende makul hormon düzeylerini yükseltir. Fazladan yağ tutmanıza neden olup, metabolizmanızı yavaşlatabilir. Uyku eksikliği, kilo verme sürecini de baltalayabilir. Uyku müddetinin sağlıklı bir aralığa çekilmesi, yağ kütlesinde azalmayı sağlar” açıklamalarında bulundu.
‘TÜM BEDENİMİZDE BİR TAMİR VE TEDAVİ SÜRECİ BAŞLIYOR’
Uyku sırasında beynimizde bir paklık operasyonunun başladığını lisana getiren ve uykunun bedenimiz üzerindeki olumlu tesirlerinin altını çizen Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, “Uykunun makul bir safhasında beynimizin her tarafı beyin-omurilik sıvısı ile yıkanır, gün içinde oluşan kimi toksinler ve metabolizma yan eserleri temizlenir. Temizlenen hususlardan biri de Alzheimer hastalığına neden olan ‘beta-amiloid’ hususudur. Her gece gerçekleşen bu olay beyin sıhhati için olağanüstü önemli” diyerek aslında gece boyunca önemli bir tedavi süreci yaşandığına vurgu yaptı.
“Uyku sırasında oluşan çok değişik bir olay da beynin tüm bedende bir tamir ve tedavi süreci başlatmasıdır” diyen Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, kelamlarını şöyle devam ettirdi: “Uykunun bir etabında beyinden ‘somatotropin’ yani büyüme-gençlik hormonu salgılanmaya başlıyor. Bu hormonun, hücre yenilenmesinde çok kıymetli tesirleri var. Enflamasyon baskılanıyor, bağışıklık sisteminde bir güçlenme oluyor ve en değerlisi hücrelerimizde bir yenilenme meydana geliyor.”
UYKUYA GEÇMEK İÇİN EN ÜLKÜ VAKİT…
Pekala evvelden beri lisanımızdan düşürmediğimiz ‘güzellik uykusu’ ne manaya geliyor? Bunun hakkında da bilgiler veren Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, “Yapılan bilimsel çalışmalar sıhhatimiz açısından en ülkü uykuya geçme vaktinin akşam 22.00 ila 23.00 saatleri ortasında olduğunu ve ülkü uyku müddetinin de 8 saat olduğunu gösteriyor. 7-8 saatlik kaliteli bir uyku, dinlenmiş bir sözün yanı sıra hücre yenilenmesiyle birlikte cilt dolanımında artış sağlayarak cilde daha canlı ve parlak bir görünüm verir. Bu da ‘güzellik uykusu’nun sırrıdır” diyerek kelamlarını noktaladı.
