Rusya ile Ukrayna ortasındaki kriz dünya gündemindeki yerini müdafaaya devam ediyor. Para ve emtia piyasaları ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara odaklandı. Pekala bu krizin iktisada tesirleri nasıl olacak?
‘HAM HUSUS BADİRESİ YAŞANACAKTIR’
Prof. Dr. Sefer Şener, CNN Türk’te hususla ilgili şunları söyledi:
“Türkiye’nin dış ticaret hacminin yüzde 8’lik kısmı Ukrayna ve Rusya ile oluşuyor. Rusya ticaret partneri olarak üst düzeyde. Rusya ile 32 milyar dolarlık dış ticaret hacmimiz var. Ukrayna ile ilgili de önemli dış ticaret hacmimiz var. Dış ticaret hacmi 7.5 milyar dolara ulaştı. Bu kadar büyük hacme sahip iki tane ülke aslında bakıldığında. Buralarda muhtemel yaptırım kararları doğal olarak Türkiye’nin dış ticaret yapısını etkileyecektir diye düşünüyorum. Bu sayılar göz önüne alınıp bunun kıymetlendirilerek muhtemel tesirlerinin giderilmesi gerekiyor. Besin ithalatımızın yüzde 40’ı bu iki ülkeden sağlanıyor. Ay çiçeği, buğday, arpa ve ham unsur ile ilgili biz bu iki ülkeden tedarik ediyoruz. Ham unsurun tedariki manasında ezalar yaşanabilir. Enflasyonun iki sebebi var birisi güç oburu besin fiyatlarıdır. Biz buğday eserleri ile ilgili önemli bir ihracatçıyız. Ham husus tedariki ile ilgili ilerleyen etaplarda bu büyürse birtakım ezalar yaşanacaktır diye düşünüyorum.
‘TÜRKİYE’NİN UKRAYNA’DAKİ YATIRIMLARI 5 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE’
Öteki taraftan doğal gaz fiyatları 90 doların üzerine çıktı. Petrol fiyatları 100 dolara yaklaştı. Türkiye’nin de doğal gaz ithalatının yüzde 50’ye yakını bu iki ülkeden geliyor. İki kesim çok değerlidir. Bir tanesi besin, oburu de güçtür. Türkiye’nin turizm gelirinin yüzde 25’i bu iki ülkeden geliyor. Geçen yıl içerisinde 5 milyona yakın Rus turist gelmişti, 2.5 milyona yakın da Ukraynalı turist gelmişti. Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna’daki yatırımları bu üç dalla hudutlu değildir. Deri kesiminden ham unsur bölümüne kadar önemli yatırımlarımız var. Son devirde Türkiye’nin Ukrayna’daki yatırımları 5 milyar doların üzerindedir. Demir çelik kesimi için bu iki ülke değerlidir. Ham unsurun büyük bir kısmını bu iki ülkeden temin ediyoruz. İki ülke ortasında yaşanacak sorunlar doğal olarak bütün alanları etkiliyor.
‘TEDBİRLER ALINMALI’
Navlun fiyatlarında dahi önümüzdeki devirlerde değişim olacaktır. Şimdiden kesimleri en az halde etkileyecek önlemler alınmalıdır. Kısa vadede alternatif bulamazsınız. Doğal gazda da birebir sorun var. Avrupa doğal gazın yüzde 40’ını Rusya’dan alıyor. Bu uzun vadeli düşünülmesi gereken bir süreçtir. Hem nakliyatta bu önlemlerin alınması lazım hem de öteki alanlarda alınması lazım. ABD’nin getireceği uygulamalar da kıymet arz ediyor. ABD’nin Rusya’ya dönük yaptırımları bizim ticaret hacmimizi etkileyecek bir ögedir. ABD’nin yapacağı uygulamalar bankaları ve şahısları kapsayacağına nazaran global çapta sorun oluşturacaktır.
‘KUVVETLİ BAĞLARIMIZ VAR’
Toplam dış ticaret hacmimizin yüzde 8’lik kısmı bu iki ülkeden geçiyor. Türkiye’nin geçiş alanı olarak kullandığı bir alandır burası. Türkiye üzerinden Avrupa’ya da bir doğal gaz sevkiyatı var. Bütün bunları birleştirdiğinizde ekonomik olarak çok kuvvetli bağlarımız vardır. Yatırım manasında önemli bağlarımız var. Son periyotta bilhassa Türkiye’nin aldığı ihaleler ve ticaret muahedeleri var. Ukrayna ile hür ticaret muahedesi yaptık.
Türkiye’nin telekomünikasyon ile ilgili Ukrayna’da önemli yatırımları var. Buradaki gerginlik tüm dünyayı etkileyecektir. Rusya ile ticaret yapacaksınız Ukrayna üzerinden gönderiyorsunuz. Direkt bir Ro-Ro ilişkisi olabilir. Azerbaycan üzerinden bir sınır çekiliyor kara nakliyeciliğinde. İlerleyen devirde ihracatımıza dönük önlemler almamız gerekiyor.”
