Türkiye’nin örtü altı yaş zerzevat ve meyve üretim merkezi Antalya’da, üretilen zerzevat ve meyveler hem iç piyasaya hem yurt dışına gönderiliyor.
Üretilen eserlerin en çok ihracat edildiği ülkelerin başında ise Rusya ve Ukrayna geliyor. 144 kurulcu, 400’e yakın da tüccarın bulunduğu halde eserlerin yüzde 40’ı domates, yüzde 20’si biber kümesi, öteki sebzeler ise yüzde 40’lık kısmı oluşturuyor. Rusya’nın Ukrayna’ya 4 gün evvel başlattığı operasyonda en çok etkiledi yerlerden birisi de Antalya hali oldu. Hale gelen eserlerin fiyatları bir hafta öncesine nazaran yüzde 50’ye yakın düştü. Sofraların vazgeçilmesi domates ise yüzde 60’a yakın bedel kaybetti.
“Oraya düşen bombalar bize de düşmüş üzere oldu”
Antalya halinde bir hafta evvel 15 TL olan domates 5 TL’ye, 16 TL’ye satılan sivri biber 11 TL’ye, 12 TL’ye satılan çarli biber 8 TL’ye, 13 TL’ye satılan dolma biber 8 TL’ye, 13 TL’ye satılan patlıcan 11 TL’ye, 17 TL’ye satılan kabak 8’ TL’ye 17 TL’ye satılan silor salatalık 14 TL’ye, 23 TL’ye satılan Kaliforniya biber 15 TL’ye kadar düştü. Rusya ve Ukrayna’ya ihracat yapan tırlar ise kontak kaparak hal içerisinde beklemeye başladı.
İhracat yapılamayan eserler iç piyasada kullanılıyor. Savaşın en büyük tesirinin kendilerine olduğunu belirten Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Kompleksi Komiteciler Derneği Lideri Hasan Ali Yılmaz “Oraya düşen bombalar bize de düşmüş üzere oldu. İsteriz ki bir an evvel savaş bitsin.
İhracat için yurt dışına giden tırlarımız da geri gelmeye başladı. Buradan gitmeye çalışanlar da Antalya haline geri dönerek burada eserler iç piyasaya satılmaya başladı. İhracatımız büyük ölçüde durdu. Bu da zerzevat fiyatlarının düşmesine neden oldu. Domates 5 TL’ düzeyine kadar düştü.
Kabak 12 TL’den 8 TL’ye kadar düştü. Dikenli salatalığımız en fazla Gazipaşa’da üretiliyor. Daha çok ihracat yapılırdı. Artık satılamaz duruma geldi. Kaliforniya biberi yüzde 95 yurt dışına ihracat ediliyordu. Bu biberimiz de 23 TL’den 15 TL’ye kadar düştü. Bu biberimiz Avrupa’ya da gitmezse 5 TL’ye kadar düşer” dedi.
“Domateste yüzde 66’lık düşüş var savaştan ötürü”
İhracat eserleri hakkında bilgi veren Yılmaz, “Domates, biber, salatalık bunların hepsi zerzevat olarak gidiyordu. Ukrayna’da tırları kalan arkadaşlarımız var. Marketler ne durumda bilmiyoruz. Olumlu tesiri fiyatlar çiftçimiz açısından makus oldu fakat tüketici açısından âlâ oldu. Ucuza zerzevat yiyecek.
Lakin üretim olmadan tüketim olmaz. Üreticimiz için fiyatların düşmesi uygun olmadı. Fiyatlarda düşmeler Antalya haline yansıdı. Artık pazarcılar da yansıtmalıdır. Ben 15 gün evvel 15-16 TL’ye satmış olduğum domatesi bugün 5-7 TL ortasında satıyorum. Yüzde 66’lık düşüş var savaştan dolayı. Üreticilerin de hakkını korumak lazım. Zerzevat fiyatları düştü. Bizden sonra market ve pazarcılar ne yapar bilmiyorum. Umarım onlar da yansıtır” dedi.
“Savaş öncesi günlük yalnızca 30 tır Ukrayna’ya gidiyordu”
Antalya halinden yapılan ihracatı kıymetlendiren Yılmaz, “Savaş öncesi günlük yalnızca 30 tır Ukrayna’ya gidiyordu. Bu yalnızca zerzevat olanı. Bu ihracat şuan durdu. Artık Rusya’ya da gönderemiyoruz. Ukrayna üzerinden Rusya ve Belarus’a da gidiyordu. Avrupa Birliği Rusya’ya girişi yasakladı. Karadeniz üzerinden hariç gidiş yolumuz kalmadı. Tekrar yeni bir sınır ne vakit kurulur onu bilemiyorum” dedi.
“Şu anda 4 gündür yalnızca Romanya’ya 1 tır gönderdik”
Antalya’dan yurt dışına eser ihracat eden Mehmet Can Yürek, “Günlük ortalama ben Ukrayna bölgesine 2 tır gönderiyordum. Şuanda 4 gündür yalnızca Romanya’ya 1 tır gönderdik. Bizim aldığımız fiyatlardan şuanki fiyatlar yüzde 40-60 ortasında düştü. Savaş her tarafı etkiledi. Daha çok Kaliforniya biber ve domates götürüyorduk. Rusya’ya da Ukrayna üzerinden gönderiyorduk. Alacak olduğumuz ödemeleri de alamadık. Her şey meçhul. Bir an evvel savaşın bitmesini istiyorum” diye konuştu.
“Sevkiyat olmayınca eserler ağaçların başında bekliyor”
Gaziler Mahallesi’nde çiftçilik yapan Ender Kaya, “Ürünlerimizde Pazar derdi var. Sevkiyat olmayınca eserler ağaçların başında bekliyor. Olağanda 15 günde bir toplardım şuan toplamıyorum. Ne kadar bekleriz bilemiyorum. 23 TL’den 15 TL’ye düştü. Fakat sevkiyat olmayınca bunun da bir manası yok” açıklamasını yaptı.
“Domates ve biber fiyatlarında önemli bir düşüş oldu”
Antalya Hali’nde komite olan Selahattin Yılmaz, yaşanılan durumu şu sözlerle anlattı: “Şuanda domates ve biber fiyatlarında önemli bir düşüş oldu. Yüzde 90 ihracata giden eserleri en çok Ukrayna ve Rusya çekiyordu. 23 TL giden biber 10 TL kıymet kaybetti. Yurt dışına giden tırlarda geri döndü. İhracatçılar bu eserleri de iç piyasada satmaya çalışıyor. Eserlerde çoğunluk var. Talep azalınca fiyatlar azaldı. Fiyatlar niyet çiftçi toplamak istemiyor” sözlerini kullandı.
“Bütün tırlarımız şu anda bekliyor”
Rusya ve Ukrayna’ya haftalık 2-3 tır sevkiyat yapan Erol Yavuz, “Bir aydır eserler değerli olunca sevkiyat yapamıyorduk. Artık de savaş çıktı. Bütün tırlarımız şu anda bekliyor. Ne Ukrayna’dan eserler geri geliyor ne de ne de gidiyor. Çok makus durumdayız. 14 tane tırımız var. Göndermiyoruz. Tırlarımızın kimileri Ukrayna’da kaldı. En çok domates taşıyordum. Ukranya’da mallar yapıyorduk. Paramızı alabilecek miyiz bilmiyorum. Şuanda kimse sevkiyat yapamıyor. Yapanlar da geri geliyor” biçiminde konuştu.
