Gülşah Karaman / Milliyet.com.tr – Kısa bir mühlet evvel toplumsal medyada, “Bu elbise mavi mi yoksa beyaz mı?”, “Ayakkabı pembe-beyaz mı, yoksa mavi-gri mi?” üzere paylaşımlar internet alemini ikiye bölmüştü. Bu illüzyonlar için yapılan araştırmalar devam etse de, çeşitli açıklamalar paylaşıldı. Sonuç olarak cisimlerin renklerinin art plan rengine nazaran algılandığı öne sürüldü. Şayet beyaz bir art planda mavi renk sunulacak olursa objenin rengi mavi, şayet art plan siyah tonlarında bir renk olarak ayarlanırsa kimi insanların mavi rengi daha beyaz olarak algılamaya başlayacağı söz edildi.
Yakın bir vakitte ise Benonwine isimli bir Twitter kullanıcısı emsal bir formda kullanıcıları tekrar ikiye bölen bir görsel paylaştı. Takipçilerine, “Numara görüyor musunuz? Görüyorsanız hangileri?” sorusunu yöneltti. Twitter’da viral hale geldikten sonra dünyanın dört bir yanından binlerce insan görseli inceleyip çok farklı sonuçlara vardı.
BİRDEN FAZLA KULLANICI KARŞILIĞI BİLEMEDİ, SONUÇ İSE…
Paylaşılan görselde siyah-beyaz çizgilerin içerisine gizlenmiş sayılar yer alıyor. Çizgiler ise eşit olmayan spiraller halinde düzenlendiği için sayıyı görmeyi daha da zorlaştırıyor. Görseli inceleyen binlerce insan çok farklı sonuçlara değindi.
Bir internet kullanıcısı, “Doktorumdan randevu almalı mıyım?” diye sorarken bir öbür kullanıcı, “Sadece 528’i görebiliyorum. Bu, görme yeteneğim hakkında bir şey söz ediyor mu?” diye yazdı. Diğer bir toplumsal medya kullanıcısı ise, “45283 sayısını görebiliyorum. Öteki karşılıklara baktığımda 2 sayı daha fark ettim. Orada sayılar olduğunu görebiliyorum lakin ne olduklarını çıkaramıyorum” dedi. Fakat asıl yanıtın yedi basamaklı ‘3452839’ sayı olduğu ortaya çıktı.
GÖRSELİN ARKASINDAKİ GERÇEK
Birçok kişinin hakikat yanıtı bulamamasının arkasında yatan bâtın gerçek ise kullanıcıları şaşırttı. Yüksek kontrast hassaslığına sahip olan şahısların yedi basamağı da daha rahat görebildiği bilgisi paylaşıldı. Kontrast hassaslığı ise görseldeki objeler ve art planlar ortasındaki farkı ayırt etmemizi sağlayan bir belirti. Kontrast hassaslığı düşük olan şahısların sisli havada araç kullanırken yahut kaldırımdan inerken kaza yapmaya daha eğilimli oldukları aktarıldı. Ayrıyeten zayıf kontrast hassaslığı, katarakt yahut glokom üzere göz rahatsızlıklarına yol açabileceği paylaşıldı.
Pekala, bu tip illüzyonlara her bakanın farklı biçimde algılamasının sebebi ne? Optik illüzyon testleriyle birtakım şeyleri ölçümlemek, bedenimizle ilgili yanlış giden bir şeylerin olup olmadığını anlamak mümkün mü? Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, optik illüzyon olarak isimlendirilen bu görsellerin ardındaki gerçeklere dikkat çekti.
‘GÖRÜNTÜYÜ İŞLEYEN BEYİNDEKİ GÖRME MERKEZİ’
Optik illüzyonları, her bakanın farklı formda algılamasının, görmesinin sebebinin beynin işleyişinden kaynaklandığını belirten Nörolog Dr. Mehmet Yavuz, “Gözler yalnızca manzarayı birebir fotoğraf makinası üzere ileten bir araç durumunda. Yani dışarıdaki imgeyi ileten bir vasıta durumunda. Gözlerimiz manzarayı aksi olarak beyefendisine iletiyor, beyinde bunu düzeltiyor. Münasebetiyle imgeyi işleyen beyindeki görme merkezi. İşitme ve koku da birebir biçimde. O yüzden beyin bazen farklı işleyebiliyor. Dışarıdan gelen imajları farklı süreçlerden geçirerek farklı formlarda algılanmasına neden oluyor” sözlerini kullandı.
‘ANTON SENDROMU’ İLE KARIŞTIRILABİLİR!
Bu tip illüzyonlara emsal sendromların yaşandığını vurgulayan Nörolog Dr. Mehmet Yavuz, Anton Sendromu’nu örnek verdi. Mehmet Yavuz, “Anton sendromda aslında bir körlük vardır, kişi olmayan şeyleri görür. Örneğin karşısında 3 kişi varsa kişi onları 5 kişi olarak görüyor. Mesela kırmızı gömlekli biri varsa onu sarı gömlekli olarak görüyor ve kişi onların gerçek olduğunu zannediyor. Aslında gördüğü şeyler tam bir illüzyon. Bu durum beyin damar hastalıklarında, beyin tümörlerinde ve iltihaplarında gördüğümüz, rastladığımız durumlar” dedi.
Öte yandan halüsinasyon üzere olayların da bir illüzyon olduğuna dikkat çeken Yavuz, “Beyinde dopamin seviyesi çok fazla olduğunda, bilhassa şizofrenlerde görülebiliyor ve kişinin tüm imaj algısı değişiyor. Yani sonuç olarak beynin dışarıdan gelen manzaraları yorumlama biçimi diyebiliyoruz” biçiminde konuştu.
‘BU TIP İLÜZYONLAR FİZYOLOJİKTİR, HASTALIK DEĞİL’
Göz merceğinin imgeyi beyefendisine götürme biçiminin de değerli olduğunu aktaran Dr. Mehmet Yavuz, manzaraların evvel retinaya geldiğini, oradan görme yollarıyla karşıt bir halde beyne gittiğini ve beynin bunu düzelttiğinin altını tekrar çizdi.
Dr. Yavuz, “Fakat bazen korneaya gelen ışıkların kırılma konumuna nazaran gerçekteki manzarayı yanlış algılaması ve beynin onu yanlış yorumlaması mümkün olabiliyor. Korneanın, dış göz organlarının objeyi ya da nesneyi net olarak beyefendisine götürüp götürmemesiyle alakalı bir durum. Tahminen kişi miyop ya da hipermetrop göz merceğine bağlı birtakım ışığı kırmayla alakalı sorunlar yüzünden bunu yaşayabilir. Az çok her kişi de olabiliyor. Olduğu vakit kişi net göremiyor, gördüğü kişiyi farklı görebiliyor. Bu çeşit illüzyonlar fizyolojiktir, hastalık değildir. O nedenle imajları farklı algılama, illüzyona giriyor. Olmayan şeyleri görmek ise halüsinasyon oluyor” diye konuştu.
‘GERÇEKLİĞİ ASLA YANSITMIYOR, BİLİMSELLİĞİ YOK’
Optik illüzyon testleriyle birtakım şeyleri ölçümlemek, bedenimizle ilgili yanlış giden bir şeylerin olup olmadığını anlamanın mantıklı olmadığını aktaran Mehmet Yavuz, bireylerin farkında olmadan hipnotik telkinlerin tesiri altında kaldığını ekledi.
Dr. Yavuz, “Mesela sizin yanınızda olan bir kişi ‘Şu sayıya bak, burada 3 görüyorsunuz değil mi?’ dediği vakit hipnotik telkinliği etkileyebilir. Telkinin tesiriyle sahiden o denli görebilirsiniz. Yani hipnotik telkinlerle de illüzyon durumları olabiliyor. Zira beyin ve bilinçaltı her vakit telkinlere açıktır. Şuur; telkinleri kıymetlendirir, bilinçaltı ise gelen telkinleri evet-hayır biçiminde yargı belirtmez. Gelen telkinleri olduğu üzere kabul eder. Hasebiyle dışarıdan yönlendiren bir faktör varsa, kişi bazen telkinlere bağlı olarak olan bir şeyi farklı kıymetlendirebilir. Bu üslup telaffuzlara ve telkinlere inanmayın, güvenmeyin. İllüzyon testlerine bakarak kıymetlendirme yapılamaz. Hiçbir vakit gerçekliği yansıtmıyor ve hiçbir bilimsel gerçekliği yok” diye belirtti.
