ANKARA – Kripto para piyasaları gündelik hayatın birçok alanına nüfuz ederken, Gazete Duvar’a konuşan uzmanlar Türkiye’nin turizm dalının de alternatif bir ödeme aracı olarak kripto para kullanımında öncü rol üstlenmesi gerektiğini savunuyorlar.
Halihazırda Antalya’da kimi otellerde kripto para ile ödeme yapılırken, bu uygulama şimdi yaygınlaşmış ve kurumsallaşmış değil.
TURİZM KESİMİNDE ENTEGRASYON BAŞLADI
Dünya Turizm Forumu Enstitüsü (World Tourism Forum Institute) Lideri Bulut Bağcı, kripto para piyasalarının giderek daha kapsamlı düzenlemelere bahis olduğunu ve dünya çapında seyahat ve turizm dallarına entegrasyonunun başladığını belirtiyor.
“Artık bir otele girdiğinizde pos aygıtıyla ödeme yaptığınız üzere, kripto pos aygıtıyla da ödeme yapıyorsunuz. ABD’de birçok otel ve restoran bunu kabul etmeye başladı. Booking.com üzere seyahat portallarında kripto para kabul etmeye başladılar. Teknoloji buraya gerçek evriliyor,” diyor Bağcı ve turizm ve seyahat dalında kripto paraların beş sene içerisinde çok yaygın hale geleceğine dikkat çekiyor.
Dünya Turizm Forumu Enstitüsü Lideri Bulut Bağcı Halihazırda bu alanda ABD, Birleşik Arap Emirlikleri ve Tayland öncü konumdalar. Hatta Tayland Turizm Ofisi, kendi kripto parasını bile kabul etti ve turizm hedefli ulaşım bölümü ve restoranlar bu kripto parayı kullanabilecek.
Türkiye’de ise son olarak Tatilbudur.com kendi kripto parasının ön satışını başlatmıştı. “TATIL Token” ismi verilen kripto para ile kullanıcılar, “Tatilbudur eserlerinde; otellerde erken rezervasyon öncesinde ek indirimle ön satışa erişim hakkı, ayrıcalıklı indirimler ve eser bazlı indirimlerden yararlanma imkanı, uçak bileti alımlarında hizmet bedeli indirimleri ve indirimli transfer hakları, konserlere özel etkinliklerde özel indirimler ve iştirak limitlerinde öncelik üzere birçok avantaja erişebilecekler.”
AVANTAJLARI
Pekala turizm dalında kripto para kullanımının avantajı nedir?
Bağcı’ya nazaran bu biçimde transfer maliyetleri azalıyor; ödemelerde oluşan kredi kartı komiteleri ortadan kalkıyor; rezervasyonlar süratli bir halde ve inançlı olarak alınıyor.
Bağcı, “Türkiye, Kültür ve Turizm Bakanlığı üzerinden bu hususta öncü olabilir. Dünya turizminin birinci beş ülkesi ortasında olan Türkiye burada kendi kripto parasını sahiplenip turizm kesiminde bunu kullanabilir. Bu bir değişim dalgası. İnsanların 2000’li yılların başında kredi kartına geçmesi üzere pandemi sonrası turizm bölümünü de etkileyen bir değişim olacak. Bu teknolojinin önünde duramazsınız,” dedi.
Uber CEO’su Dara Khosrowshahi, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Uber kullanıcılarının seyahatleri için kripto para kullanarak ödeme yapabilmelerine sıcak baktığını belirtmişti.
Bağcı, “Karşınızda bir yanardağ var, hareketleniyor, patlayacak. Köyü boşaltmanız lazım” diyor ve ekliyor: “Bu sürecin başında olursak, bu uygulamayı turizm dalına aktarırsak öncü oluruz. Bakanlığın da bu mevzuyu değerlendirip bir hareket planı çıkarması lazım.”
Kripto parayı dünya çapında turizm dalında en çok kullanan kesim ise, 18-25 yaş ortası genç kitle. Hatta bu kitle ortasında “kripto zenginler” de oluşmaya başladı.
BİLİNİRLİK VE ALGI ARAŞTIRMASI SONUÇLARI
Türkiye’nin yüksek hacimli kripto para süreç platformu Paribu’nun 2021 Mayıs ayında yaptığı kripto para bilinirlik ve algı araştırmasına nazaran, Türkiye’de kripto parayla süreç yapanların oranı bir yılda 11 kat arttı. 2020 yılında süreç yapanların oranı yüzde 0,7 iken 2021 yılında bu oran yüzde 7,7 oldu.
Tıpkı araştırmaya nazaran kripto para süreç tecrübesinden memnuniyet oranı yüzde 74 iken, Türkiye’de memnuniyet oranının en yüksek olduğu jenerasyon ise Y jenerasyonu.
Bağcı’ya nazaran ise turizmde kripto para kullanımında dünya çapında X jenerasyonu yüklü.
“Dünyada o denli bir genç kitle var ki, büsbütün lüks otellerde kalıyor, lüks otomobillere biniyorlar. Bunlar, kripto zenginleri. Bu kitlenin tek gittiği yer Dubai, zira orada turizmde kripto ödeme kabul ediyor. Evvelden her mahallede inşaatçı zengini vardı, beş yıl sonra her mahallede bir kripto varlıklı olacak. Yeni bir kitleden, yeni seyahat alışkanlıklarından kelam ediyoruz. Kripto üzerinden önemli para kazanmış bir kitle olarak, onların seyahat öncelikleri var,” diyor Bağcı.
Münasebetiyle, Bağcı’ya nazaran, Türkiye kelam konusu kitleyi turizm bölümünde konuk etmede öncü olabilir. Fakat bunun için de otel zincirlerine yeni teknolojik özellikler getirmek gerekecek.
“Kripto-dostu oteller her vakit ön planda olacak, zira bu kitle ödemelerinin hepsini kripto parayla yapmak istiyor,” diyor Bağcı.
Metaverse Derneği, 2021 yılı Aralık ayında Alphan Manas önderliğinde, kendi alanlarında deneyimli 25 kurucu üye ile kuruldu. Maksatları ise, teknolojide kıymetli bir gündem unsuru haline gelen Metaverse konusunda farkındalık yaratmak.
Bünyamin Emeç Metaverse Derneği Kurucu Üyesi Bünyamin Emeç ise, kripto paralarla ilgili regülasyonların pek çok ülkede olmamasından ötürü turizmde kullanımının gri alanda olduğunu ve ülke bazlı konuşabileceğimiz tek ülke örneğinin İran olduğunu kaydediyor.
“ABD ile İran ortasında 2018’de yapılan başarısız müzakereler, birçok Avrupalı turistin bölgeyi ziyaret etmesini engellemede başarılı oldu ve İran Riyali sert devalüasyona uğradı. Turistlerin ziyaretlerini kolaylaştırmak hedefiyle İran’ın Merkez Bankası tarafından lisanslanan mahallî bir kripto para ünitesi borsası olan Rmoney, turizm dalı için dijital varlık yarattı. Böylelikle İran’da turizm alanında faaliyet gösteren firmaların yabancı müşterileri tarafından kripto para ödeme almalarını kolaylaştırılmış oldu,” diyor Emeç.
Emeç’e nazaran, turizmde dijital para sistemini oluşturmanın hedefi, dış ödemelerle ilgili sıkıntıları çözmek olduğu üzere turistlerin döviz ofislerine uğramadan online ödeme yapmalarını sağlamak.
“Regülasyona tabi bir alan olduğu için hükümet ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın bu mevzuda gerekli düzenlemeleri yapması gerekiyor. Türkiye’de gerekli olan teknik alt yapıyı sağlayabilecek teknoloji şirketler mevcut. Bu türlü bir regülasyonun gelmesi durumunda turizm şirketleri 3 ay üzere kısa bir müddette dijital dönüşümlerini sağlayabilirler,” diye ekliyor.
GÜVENLİK NASIL SAĞLANACAK?
Uzmanlara nazaran turizm bölümünde bu yeni sistemin güvenliğinin sağlanması ise gerek kullanıcı gerekse hizmet sağlayıcı tarafından alınacak siber güvenlik tedbirleriyle alakalı.
“Kullanıcı cüzdan ve e posta şifrelerini 2Fa ile teminat altına almalı. İnançlı cüzdanlar kullanmalı. Kullanılan cüzdan altyapısında kesinlikle açıklama kısmı olmalı ve ödeme yapılan hizmet veren de kesinlikle bir onay/referans kodu üreterek ödemenin bilgisi kayıt altına alınmalı,” diyor Emeç.
Barış Büyüktaş Kripto paralar konusunda danışmanlık yapan Evox şirketinin kurucusu Barış Büyüktaş, halihazırda El Salvador’un Bitcoin’i resmi para ünitesi olarak kabul etmesinden ötürü bu ülkeye turizm açısından büyük bir ilgi olduğuna dikkat çekiyor.
“Mesela, El Salvador, Bitcoin’i benimsemeden evvel yalnızca durumu çok düzgün olmayan komşu ülkelerden ziyaretçi alıyordu. Halihazırda turistlerin yüzde 60’ı ABD’den gelirken, ülkenin turizm gelirleri epey arttı,” diyor Büyüktaş ve ekliyor:
“Açıklanan bilgilere nazaran, El Salvador Bitcoin’i resmi para ilan ettikten sonra turizm geliri ve turist sayısı yüzde 30 artmış görünüyor. Bakanlık 800.000 dolar kâr beklerken, gerçek sayı döviz cinsinden 1,4 milyon doları aşmış durumda.”
‘TÜRKİYE’DE TURİZMDE SIÇRAMA YARATIR’
Büyüktaş’a nazaran, Türkiye, Bitcoin ve blok zinciri teknolojisini turizmde kullanırsa turizmde kayda paha bir sıçrama yaşanacak.
“Türkiye esasen turizm açısından öbür ülkeler tarafından tercih edilen bir yer olup, turizm kesiminde yer alan oteller, restoranlar, seyahat acenteleri, taşıma firmaları tarafından hizmet kalitesini arttırmak, müşteri memnuniyetini sağlamak için kripto para ve blok zinciri teknolojisi kullanılması çok değerli,” diyor Büyüktaş.
Bununla birlikte, uzmanlar, Türkiye’nin halihazırda bu mevzuda rastgele bir altyapı hazırlığı olmadığını, kripto paralarla alışverişin dahi yasaklanmasının turizmde yakın vadede kullanımı açısından pek parlak bir gelecek beklenmediğini belirtiyorlar.
Büyüktaş, turizm dalında kripto para kullanımına ait dolandırıcılık telaşlarının önüne geçmek için birinci etapta takım incelemelerinin gerçekleşmesi gerektiğini ve ödeme sistemleri konusunda turizm bölümündeki aktörlere önemli ve kapsamlı bir kapasite geliştirme eğitimi verilmesi gerektiğini kaydediyor.
“İnsanlar bu hususlarda eksik bilgiye sahip olduğu için çok sık dolandırılıyorlar. Çok fazla dolandırıcı coin firması ve borsa çıktığı için bu kurumları denetleyen bir merkezi sistem olması blok zincir dünyasının ruhuna zıt olsa da en azından Türkiye özelinde koşul görünüyor,” diye ekliyor Büyüktaş.
