Koronavirüs salgınıyla uğraşta bir müddet evvel kullanımına başlanan yerli aşı Turkovac’ın, hastanelerdeki aşılama uygulamaları devam ederken, Van YYÜ 40’ncı kuruluş yıldönümü aktiflikleri kapsamında YYÜ Mühendislik Fakültesi Konferans Salonu’nda ‘Yerli aşı Turkovac’ paneli yapıldı. YYÜ Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Oto’nun moderatörlüğünü yaptığı, YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli ile üniversitede misyonlu öğretim üyelerinin de katıldığı panelde; Turkovac’ı geliştiren ERÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Hacettepe Üniversitesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim üyesi Prof. Dr. Serhat Önal, TUSEB Türkiye Aşı Enstitüsü Lideri Dr. Musa Alkan aşı ile ilgili bilgilendirme yaptı.
‘DÜNYADA KLİNİK ÇALIŞMALARI DEVAM EDEN 195 AŞI ADAYININ OLDUĞUNU BİLİYORUZ’
Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 2000’li yıllarda pandemi olmasa da Covid-19’un tahminen ayak sesleri olarak bir grup salgınların olduğunu belirterek,”Hepimizin bildiği üzere 2019’un sonunda koronavirüs salgını ile karşı karşıya kaldık ve hala devam ediyor. Bilhassa viral enfeksiyonlara karşı koruyuculuk manasında en değerli silahımız aşılar ve ilaçlar. Lakin bunların da muhakkak bir klinik çalışmalarından başlayarak, klinik çalışmaların bitirilmesi ve beşerler üzerinden uygulamasından geçiyor. Pandemi şartlarını göz önüne almadığınız vakit çok önemli bir vakit gerektiren süreçler ve ortalama 8-10 yıl kadar sürebiliyor. Zira artık 10-15 yıl üzere bir aşı geliştirme sürecinden bahsetmiyoruz. Bilhassa Covid-19 pandemisinden sonra benim kendi kanaatim aşı geliştirme süreçlerinin çok daha kısalacağı, doğal ki en azından 5-6 yıl üzere bir sürece ineceğini düşünüyorum. Bu türlü bir pandemi tüm dünyayı sarsan her boyutta gerek sıhhat, ekonomik, toplumsal boyutta sarsan bir pandemi olunca bu mevzu ile ilgili çalışan dünyadaki bütün merkezler, üniversiteler, enstitüler aşı geliştirmesiyle ilgili çalışmalara başladılar ve şu an klinik çalışmaları devam eden 195 aşı adayının olduğunu biliyoruz” dedi.
‘HEM GENÇ HEM DE YAŞLI FARELERİ KULLANDIK’
Koronavirüste birinci olayın 11 Mart 2020’de ortaya çıktığını anlatan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli,” Bu süreçten 3 hafta sonra da aşı ile ilgili çalışmalara başladık. Daha sonra virüsün hangi vakit aralıklarında, hangi hücrelerde ürediği ile ilgili bir çalışmamız oldu ve bu virüsün yüzde 99,9 Vuhan virüsü ile çok yakın olduğunu gördük. Bu adımları geçtikten sonra biz hem genç, hem yaşlı fareleri kullandık. Genç farelerin antikorları daha yüksek, yaşlı farelerin ise daha düşük olduğunu gördük. Aşı çalışmalarının en kıymetli noktalarından bir tanesi hayvan modelinin olması. Transgenik farelere temmuzun sonu ağustosun başında ABD’den getirtebildik. Çabucak çalışmalara başladık. Aşılanmayan transgenik farelerin 3 ile 6 günde öldüğünü, lakin iki farklı doz kümesindeki farelerin ise virüs verildikten sonra da hepsinin hayatta kaldığını gördük. Üçüncü hayvan modeli olarak da gelincikleri kullandık. Bunu daha çok üst teneffüs çalışmalarında yaptık. Bu da bizim birinci tercübemiz oldu. Burada da aşılanmış kümeler ile aşılanmamış kümeler ortasında önemli farklar olduğunu gördük. Çalışma takımıma çok teşekkür ediyorum. Çok büyük katkıları oldu”diye konuştu.
