İnsanın kilosuna olması gerektiğinden daha fazla mana yüklemesi, zihnin daima kilo ve yemekle meşgul olması, yemek yemenin ya da yememenin ıstırap, can derdi, acı üzere hislerle baş etmek için bir araç olarak kullanılması, sıhhati önemli derecede tehdit eden ve hatta vefatla sonuçlanabilen yeme bozukluklarının temel özelliklerinden sayılabilir.
Kilo almakla ilgili ağır dert hissetme, sıkı diyetler yapma ya da çok fazla yeme, sık sık tartılma ya da tartılmaktan korkma, sık sık aynaya bakma ya da aynaya bakmaktan kaçınma, yemek olan ortamlarda gerginlik hissetme ve yemek karşısında denetimi kaybetme tasası üzere belirtileri olan yeme bozukluklarının, çoklukla ergenlik devrinde başladığını ve erken müdahale edilemezse bir ömür sürebileceğini lisana getiren Psikolog Dr. Feyza Bayraktar, 21-27 Şubat Yeme Bozuklukları Farkındalık Haftası’na özel dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Pandemi devrinde yeme bozukluklarında besbelli artış oldu
Yeme bozukluklarının altında yatan sebeplerden birinin de hisleri sağlıklı formda yönetmekte zorluk çekmek olduğunu belirten Bayraktar, bilhassa insanların belirsizlikte kaldığı, günlük rutinindeki gerilim yönetme maharetlerini uygulayamadığı ve sosyalleşemediği pandemi devrinin, birçok bireyde yeme bozukluklarının ortaya çıkmasına sebep olduğunu söylüyor.
‘Ailenin yemekle olan bağlantısı, çocuğun yemekle olan alakasında belirleyici’
Tohumları çocukluk çağında atılıp çoğunlukla ergenlik ya da genç yetişkinlik devrinde ortaya çıkan yeme bozukluklarının, ileriki yaşlarda da ortaya çıkabildiğinin altını çizen Psikolog Dr. Feyza Bayraktar, okul ya da iş değiştirme, evlenme, boşanma, öbür bir ülkeye taşınma üzere hayat değişimlerinin de yeme bozukluklarını tetikleyebileceğini ve bu süreçlerin sağlıklı yönetilmesi için hislerin hakikat formda yönetilmesinin kıymetini vurguladı.
Bilhassa hislerin özgürce tabir edilemediği, tabir edilmesine müsaade verilmediği ve yargılandığı aile ortamlarında büyüyen bireylerde, yeme bozuklukları görülme oranının epeyce yüksek olduğunu belirten Bayraktar, kelamlarına şöyle devam etti: “Aile içinde daima diyet, kilo ve yemek konuşulması da yeme bozukluklarına sebep olabilir. İmtihanda başarılı olan bir çocuğu çikolata ile ödüllendirmek ya da üzgün bir çocuğu şekerle teselli etmek, çocuğun bir yetişkin olduğunda bile kendisini her ödüllendirmek istediğinde ya da her üzüldüğünde yemeğe yönelmesine sebep olabilir. Özetle ailenin yemekle olan münasebeti, çocuğun yemekle olan bağında belirleyicidir.”
Yeme bozuklukları konusundaki farkındalık artırılmalı
Yeme bozukluklarını tedbire hedefli çalışmalar yapmanın, birçok sıhhat sorununa yol açabilecek yeme bozukluklarının ortaya çıkmasını engelleyeceğini söyleyen Bayraktar, “Yeme bozukluklarını tedbire çalışmalarının başında, yeme bozuklukları konusunda farkındalığı artırmak gelir. Yeme bozukluğu konusunda farkındalığı arttırmak için ise, okullarda hem ergenlik periyodundaki öğrencilerin hem de ailelerinin yeme bozuklukları hakkında bilinçlendirilmesi ve bu bahse medyada ve toplumsal medyada daha çok yer verilmesi, yeme bozukluklarını tedbire çalışmaları ismine atılacak kıymetli adımlar ortasında sayılabilir” açıklamasında bulundu.
Yeme bozukluğu olan şahıslar, sıhhat denetimlerini ihmal etmemeli
Yeme bozukluğu belirtileri her ne kadar birbirine benzese de, her şahısta farklılık gösterdiğini söyleyen Bayraktar, yeme bozukluğu şikayeti ile gelen kişinin yeme bozukluğunun tipi ne olursa olsun kesinlikle bir doktor tarafından görülmesi ve sıhhat denetimlerinin yapılması gerektiğini belirterek kelamlarına şöyle devam etti: “Yeme bozukluğu tedavisi, bu alanda uzmanlaşmış bir psikoterapist ve başka alanlarda çalışan uzmanlarla iş birliği içinde yürütülmeli. Ben danışanlarımla çalışırken süreci kesinlikle bir dahiliye yahut endokrinoloji uzmanı ile yürütüp gerektiği noktalarda da, bir psikiyatristin sürece dahil olması konusunda ihtimam gösteriyorum. Tekrar kişinin genel tablosu ve gereksinimleri doğrultusunda beslenme uzmanları ile iş birliği içinde oluyorum.”
