TTKD bilim danışmanı, emekli akademisyen Dr. Erol Kesici, İzmir Körfezi’nin çok hassas yapıya sahip koy özelliğinde olduğuna dikkat çekti. Dr. Kesici, yağışlarla Meles Deresi’nin yanı sıra su kaynaklarından evsel, ziraî ve sanayi atıkları taşınması nedeniyle körfezin eski günlerini hatırlatan ağır koku ve kirlilik yaşandığını kaydetti.
Körfeze her türlü atık suyun ulaşmasıyla kalıcı hale gelen ve çok üreyen su yosunlarının oksijen azalmasına bağlı kokuşmaya neden olduğunu belirten Dr. Kesici, “Körfezin adeta bitmeyen sorunu haline dönüşen makroskobik yeşil su yosunlarından, deniz marulu ismi verilen ‘Ulva lactuca’nın çok artışının da çürümede kıymetli tesiri bulunmaktadır.
Çürüme sonucu ortaya çıkan toksik metan gazı hidrojen sülfürün körfezin birçok kısmında artması ve deniz marullarının süratle çoğalarak taban ve yüzeyi kaplaması, adeta örtü oluşturması, deniz suyundaki oksijen ölçüsünü azaltmaktadır” dedi.
İSTİLACI TIP
Deniz marulunun çok artışında, körfez suyundaki nitrat artışının yanı sıra kıyı yapısındaki kaya dolgu alanlarının tesirinin de çok büyük olduğunu anlatan Dr. Kesici, “Ulva lactuca, dünyanın her tarafında yaygın ve ortam şartları uygun olunca istilacı bir çeşit. Kaya üzere sert cisimler üzerine tutunarak çok süratli formda daha rahat büyüme gelişimi gösterirler. Deniz kıyı alanlarının bu cins yapılaşmaya maruz kalması birebir vakitte denizin filtreleme özelliği ve kıyıların temizlenmesinde en büyük pürüzü teşkil etmektedir” diye konuştu.
İzmir Körfezi’nin yarım asırlık temel problemlerine vurgu yapan Dr. Kesici, “Aşırı kirletilme nedeniyle deniz suyu kalitesindeki değişim, sediment taşınmasıyla oluşan çökelmenin neden olduğu ekosistem kaybı sonucu renk, koku, manzara kirliliğidir. Körfezde daima taban temizleme çalışmaları yapılmasına karşın, kirliliği artıran kıyı yapılarındaki değişimler, deniz marullarının artışını hızlandırmaktadır” dedi.
BETON KANALLARIN TESİRİ
Körfez yapısının değişimlerinin başında beton kanalları gösteren Dr. Kesici, “Körfeze daha evvel toprak kanallardan süzülerek Meles Deresi ve öteki kanallardan gelen atık sular, toprak kanalların betona dönüştürülmesiyle kirlilik tesirini artırdı. Toprak kanallar, su akışı seti, arıtıcı bitki havuzları ve bariyerlerle alınacak tedbirlerle, körfeze taşınacak besi elementleri doğal olarak ve kısmen filtre edilebilir” diye konuştu.
TOPRAK KANAL
Beton kanalların yine toprak kanala dönüştürülmesi gerektiğini belirten Dr. Kesici ayrıyeten sediment taşınmasının artışına pürüz olunabileceğini de söyleyerek, “Toprak kanallarda nizamlı aralıklarla yapılacak paklık, körfezi temizlemekten çok daha kolay. Ayrıyeten körfezin koku sorunu ve ekosistemi de korunmuş olacaktır” dedi.
‘TOPLAMAK TAHLİL DEĞİL SONRASI MÜSİLAJ’
Deniz marullarını toplamanın tahlil olmadığını, bilimsel tedbirler alınmadığı takdirde sonrasının müsilaj olduğunu kaydeden Dr. Kesici, “Körfezde askıda unsur ölçüsünün artmaya devam etmesi ve azalan görünürlük, deniz marullarının çok üremesi sonucu oluşan oksijen azlığı, hava ve suyun güzelce ısınmasıyla salyalaşma-müsilaj sorunu ortaya çıkaracaktır. Şimdiden körfezin birçok bölümünde küçük kümeler halinde de olsa deniz salyasına rastlanılmaktadır” dedi.
Dr. Kesici, körfezin ağırlaşan kirlilik yükünden kurtarılması için şu tekliflerde bulundu:
“Para cezası tahlil değil. Öncelikle körfeze atık su bırakılmasına son verilmeli. Derelerin temizlenmesi ve denize ulaşan insan kaynaklı deşarjların yapılmaması ve atık bıraktığı bilinen yerlerin sıklıkla kontrolü gerekmektedir. Arıtılmamış suları taşıyan beton kanalları sağlamlaştırmak ve kireçlemek yanlış bir yoldur. Biyolojik çeşitliliği az olan bitki artışının giderek ağırlaştığı körfeze, nitrat ve gibisi besi elementlerinin depolanması arttıkça, kıyılar ve deniz içi adeta marul tarlasına dönüşüyor ve deniz marulları süratle çoğalmaya da devam edecek. Bunların toplanmasıyla sorunu çözmek mutlaka mümkün değil.”
Temiz suda yetiştirilen yahut kültürü yapılan deniz marullarının başta Uzak Doğu olmak üzere birçok ülkede kullanım alanının çok yaygın olduğunu da söyleyen Dr. Erol Kesici, “Tazesi salata olarak tüketilmektedir. Kurutularak cips, çorba ve gibisi yemekleri yapılabiliyor. Besin desteği, krem imalinin yanı sıra ağır metal, toksik tahlilleri yapıldıktan sonra biyogaz üretimi, gübre ve hayvan yemi olarak da kullanımı epeyce yaygındır” dedi.
