Mert İnan – İstanbul’da müzeden mescide çevrildikten sonra tahribat imgeleriyle gündeme gelen Ayasofya’dan yansıyan yeni imajlar reaksiyonlara neden oldu. Geçtiğimiz Nisan’da Ayasofya’nın İmparator Kapısı’ndan modül koparılarak yenildiği argümanından sonra bu sefer de, duvarları kazıyıp çıkan tozları poşete dolduran bir kişinin fotoğrafı toplumsal medyada paylaşıldı. Tarihi yapıya yönelik hoyratlığa karşı önlem alınmasını isteyen uzmanlar, Ayasofya’ya girişlere sınırlama getirilmesi gerektiğini vurguladı.
‘Korumamız lazım’
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uhdesindeki tarihi ibadethanenin idaresi Diyanet İşleri Başkanlığı’nda bulunurken, son manzaraların akabinde konuştuğumuz Memleketler arası Anıtlar ve Sitler Kurulu Türkiye Ulusal Komitesi Üyesi, onarım uzmanı ve mimarlık tarihçisi Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, son derece üzgün olduğunu belirterek şunları söyledi: “Ayasofya,arkeolojik park dediğimiz Sultanahmet bölgesi, Süleymaniye, Zeyrek ve surlar, Dünya Miras Listesi’ndeki en değerli kıymetlerimiz. Biz bu yapıların korunmasından sorumluyuz. Ayasofya’da kâfi denetim ve güvenlik tedbirleri yok mu? Ayasofya’ya muhakkak sayıda ziyaretçinin denetimli alınması ve tarihi yapının korunmasına yönelik tedbirlerin artırılması gerekiyor. İç avlu kısmının etrafı bant çekilerek bir kare formunda ibadet alanı olarak belirlenen kısım dışındaki yerlere ziyaretçi alınmamalı. Ayasofya’nın müze olarak kalması bu nedenle de çok değerliydi. Denetimsizlik ve özensizlik olduğu, vatandaşların da maalesef hoyratça davranış sergilediği anlaşılıyor.”
‘Bantlarla korunmalı’
İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Prof. Dr. Kemal Kutgün Eyüpgiller, Ayasofya’nın ziyan görmemesi için sonlu sayıda kişinin girişine müsaade verilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi: “Ayasofya’da aşikâr sayıda kişinin içeri alınması, içeri alınanlar dışarı çıktıktan sonra tıpkı oranda kişinin girişine müsaade verilmesi yapıtın korunması açısından kıymetli. Ayrıyeten ibadet edilen iç avlu kısmı da bant şeritle ayrılarak yapıtın duvar ve öbür kısımları korunmaya alınmalı. Tahminen de en makul olanı Ayasofya’nın müze olarak kalması, aşikâr kısımlarının ibadethane olarak kullanıma açılmasıydı. Orta kısım dediğimiz alan dışındaki kısımlar kesinlikle bantlarla müdafaaya alınmalı.”
‘Yaratıcıya şirk koşmaktır’
İlahiyatçı Prof. Dr. Saim Yeprem, Ayasofya’nın mabet olduğunu, ibadetlerin yalnızca Allah’a yapılacağını belirterek, “Bir mabetten kesim kopartarak yemek, yüz sürmek, medet ummak dalalet değilse şirktir. Ortaya çıkan imgelerin İslam diniyle alakası yoktur, olamaz da. Bu yapılan alenen batıldır. İnsanların Ayasofya’dan modül kopartması ahlaken de yanlıştır. Cehalet kaynaklı hurafelerden bıktık, usandık. Anlatmaktan lisanımızda tüy bitti. Bu davranışlar din ismine yapılıyorsa yaratıcıya şirk koşmaktır. Ayasofya Camii mabettir. Kutsallığı kelam konusu olmadığı üzere içinde ibadet edilen yerdir. İbadetler, sırf Allah’a yönelerek yapılır” dedi.
