ÇİĞDEM YILMAZ / Azez – Fotoğraf: Can Erok – Yıllardır çadır kentlerde ve sıhhatsiz şartlarda ömürlerini sürdüren savaş mağdurları, Türk sivil toplum kuruluşları ile milletlerarası yardım derneklerinin takviyesiyle inşa edilen briket meskenlere yerleşmeye başladı. Bölgedeki etkin STK’lardan İnsani Yardım Vakfı (İHH) Halep’e bağlı Azez ve İdlib’te 25 bin briket mesken yapılmasına aracılık etti. Briket meskenin yanı sıra bölgeye sıhhat merkezleri, eğitim kurumları, cami üzere yapılar da inşa edildi. Konutların üretiminde da işsiz Suriyeliler istihdam edildi.
Satranç ve domino…
İHH’nın Azez’deki en kıymetli merkezlerden biri Succi bölgesindeki engelliler okulu. Görme engelliler ve Down sendromlular ile otizmli çocukların eğitim gördüğü okulun görme engelliler sınıfında 30 kişi var. Satranç, domino üzere oyunların yanı sıra okuma-yazma dersleri alan çocuklara Kuran da öğretiliyor. Eğitim alan çocuklar ortasında görme yetisini savaş nedeniyle kaybedenlar de bulunuyor. 25 yaşındaki Osman Hüseyin Zirek de onlardan biri. Osman Hüseyin, 2017’de işe giderken başına isabet eden kurşun nedeniyle görme yetisini büsbütün kaybetmiş. Zirrek “Böyle yaşamak çok güç lakin buna da şükrediyoruz, hayattayız. Haftanın 5 günü okula geliyoruz, vakit burada hoş ve çabuk geçiyor” diyor.
‘Değişim eğitimle başlar’
Suriye’de savaş sonrası İHH tarafından bölgeye 46 eğitim kurumu yapılmış. Bu eğitim kurumlarında 946 çalışan, 22 bin 176 öğrenci bulunuyor. Bölgedeki en değerli eğitim kurumlarından biri de 2016’da Azez’de yapılan Şam Üniversitesi. İHH Suriye Eğitim Koordinatörü Sebahattin Aydın üniversiteyle ilgili şu bilgileri verdi: “Değişime eğitimle başlanır. Kurduğumuz üniversitede, hukuk, eğitim, ilahiyat, mühendislik, iktisadı ve idari bilimler ile Siyasal Bilgeler Fakültesi bulunuyor. Hocalarımız, savaş öncesinde de akademisyenlik yapan Suriyeliler ve savaş periyodunda doktorasını bitirenlerden oluşuyor. Üniversitede 1700 öğrencimiz var, bunların 300’ü yüksek lisans öğrencisi. 250 mezun verdik. Mezunlarımız yetişmiş insan gücünü karşılıyor.”
Okul Müdürü Hasan: Yorulduk
Azez’de 2022 yılının başında eğitime başlayan Umut İlkokulu’nda da 700 öğrenci eğitim görüyor. Erkek öğrenciler sabah kız öğrenciler de öğlenden sonra eğitim görüyor.
28 öğretmenin bulunduğu okulda sınıflar da 35-40 kişilik. Okul müdürü Ahmet Hasan “Burada tekrar eğitime başlanması çok değerli. Yıllardır eğitimden uzaktık. Aşikâr ki savaşın bitmesi uzun sürecek üzere. Biz yorulduk
artık bu savaşın bitmesini istiyoruz. Ülkeden gitmeyi de hiç düşünmedim. Burası benim konutum, gittiğim her yerde konuk olacağımı biliyorum o nedenle konutumda kalmak istedim” derken, birebir okulda öğretmenlik yapan Rabite Elasafc da (41) savaşta kardeşlerini babasını kaybettiğini belirterek, can güvenliklerinden hâlâ telaş ettiklerini anlatıyor.
Engelli çocuklarıyla evinde
Humus kırsalından 4 yıl evvel Azez’e gelen Hayriye Erhıdır’ın (43) durumu içler acısı. Eşini 6 yıl evvel kaybeden Erhıdır’ın 5 çocuğundan 4’ü engelli. İHH’nın verdiği engelli maaşları ile geçinmeye çalıştığını söyleyen Erhıdır, en fazla bebek bezine muhtaçlık duyduğunu söylüyor. Savaşta eşini kaybettikten sonra 4 çocuğuyla İdlib’in farklı bölgelerinde yaşama tutunmaya çalışan İlham Hamid Elhasim (32) yeni meskenine taşınanlar ortasında. “Evimde suyum, tuvaletim ve mutfağım var. Çadır çok zordu” diyen Elhasim, “Kışın çocuklarım için daha zordu. En azından artık sıcak bir konutumuz var” dedi.
Briket konutlara yerleştirtilenlerden biri de 4 çocuk annesi Esma Muhammed Ali(48). Eşini hastalıktan kaybettiğini söyleyen Esma Muhammed Ali, “Çadırlarda inançta değildik. Kışın çamurun içinde kalıyorduk. Yıllardır Suriye’nin içinde göç halindeyiz farklı birçok çadır kentte kaldık. Akınlar epeyce biz de kaçtık. İnşallah her şey biter de, konutumuza döneriz” dedi.
1400 hanelik El Emel (Umut) Köyü
Azez’de yapılan kıymetli projelerden biri de 300 bin metrekare üzerine inşa edilen El Emel (Umut) Köyü. Daha evvel tarım yeri olarak kullanılan bu yere artık sıfırdan bir köy inşa ediliyor. 1400 briket meskenin yanı sıra, sıhhat merkezi, spor salonu, konferans salonu, çarşısı, toplumsal hizmet binası, rehabilitasyon merkezleri, okul ve cami üzere birçok yapı daha inşa edildi. Köyün yüzde 70’i tamamlanmış durumda. 2+1 ve 3+1 halinde inşa edilen bu konutlara ise etraf çadır kentler yaşayan vatandaşlar yerleştirilecek. Briket konut imalinin Suriyeli vatandaşlara da iş kapısı olduğunu söyleyen projeden sorumlu inşaat mühendisi ve sorumlu şef Mustafa Onur Batuk, küçük bir kasaba inşa ettiklerini söyledi.
‘Savaş hayatımızdan çok şey götürdü’
Yapılan briket konutlarda öncelik, yetim ailelerine ve engelli çocuğu olan ailelere veriliyor. Yıllar sonra çadırdan meskene geçen o aileler ise başlarını sokacak bir meskenleri olduğu için memnun. Savaştan evvel ailesiyle İdlib’de yaşadığını söyleyen 3 çocuk annesi Emel Amori Elalo (31), eşini 2013’te havan akınında kaybetmiş. Azez’deki farklı çadır kentlerinde kalan Elalo, biriket meskene yerleştirilmiş. Elalo’nun 3 çocuğu da okula gidiyor. Elalo yeni konutunda olduğu için keyifli: “Bu savaş hayatımızdan çok şey götürdü. Küçük oğlum babasını hiç görmedi. Tanıdıklarımızın her biri öteki yere göç etti. Yıllarca çadırda kaldık ve çok berbattı. Kışın çok soğuk yazın da çok sıcak olurdu. Çadırda can güvenliğimiz yoktu artık en azından kapısını kapacağımız bir konutumuz var.”
YARIN: Çadır kentlerde yaşayanlar anlatıyor: Savaşın biteceğine dair umudumuz yok
