Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, hala Avrupa ülkeleri ve ABD’nin de ortalarında olduğu bir çok ülkede ortaya çıkan hastalığın, seyahatlerin devam etmesi ve teneffüs yolu damlacıkları ile bulaşabilmesinden ötürü ülkemizde de görülebileceğini belirterek, dikkatli olunması ve gerçek kaynaklardan bilgilenilerek hastalık hakkında gereksiz tasaya kapılınmaması gerektiğini söyledi. İşte bilinmesi gereken 5 nokta:
1-Bu belirtilerle seyrediyor
Maymun çiçeği virüsü insana bulaştıktan sonra hastalık belirtileri ortaya çıkıncaya kadar geçen müddet 5-21 gün ortasında değişiyor. Virüs kuluçka müddetinde değil, belirtiler baş gösterdikten sonra bulaşıyor. Hastalık öncelikle yüzde 85 oranında yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf düğümlerinde şişme, titreme ve halsizlik ile kendini gösteriyor. Ateşin ortaya çıkmasından 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastaların yüzde 97’sinde, çoklukla yüzde başlayan ve bedenin öbür bölgelerine yayılan bir kızarıklık gelişiyor. Lezyonlar evvel deride döküntü, sonra kabarıklık (püstül) biçiminde oluyor. Püstül yaklaşık 7 gün devam edip akabinde kabuklanıyor. Hastalık yaklaşık 2-4 hafta içerisinde resen güzelleşiyor. Maymun çiçeği Virüsünün teşhisi derideki lezyonlardan alınan sıvılarda PCR testi ile konuyor. Tercihen birden fazla lezyondan örnek almak gerekiyor.
2-Solunumdan göze birçok bulaş yolu var
Maymun çiçeği virüsünün bulaşması; virüsle enfekte olan maymun, sıçan yahut sincap üzere hayvanlar ve kemirgenlerin derisi ve beden sıvıları ile temas edilmesiyle oluyor. Virüs beşerden beşere da bulaşıyor. Bilhassa tahriş olmuş deri, küçük çizikler, teneffüs damlacıkları yahut mukoza (gözler, burun yahut ağız) yoluyla giriyor. Teneffüs damlacıkları ekseriyetle birkaç metreden fazla hareket edemediği için uzun periyodik yüz yüze temas olduğunda bulaşıyor. Beşerden beşere bulaşması bu etkenlerin dışında beden sıvıları ve cinsel münasebet yoluyla oluyor.
3-Kovid-19 üzere ani mutasyona uğramıyor
Kovid-19’un RNA virüsü olduğunu yani çok fazla mutasyona uğrayarak çok fazla yayıldığını, maymun çiçeği Virüsünün ise Kovid-19’un bilakis DNA virüsü olduğunu, bu nedenle çok fazla mutasyona uğramadığını belirten Prof. Dr. İftihar Köksal “Maymun çiçeği birdenbire mutasyona uğrayarak insanlara bulaşması Kovid-19 üzere kolay olmadığından pandemi beklentisi bulunmuyor” diyor. Ayrıyeten Kovid-19’un havada asılı kalan virüsler nedeniyle bulaş riskinin çok daha fazla olduğunu, maymun çiçeği virüsünün ise havada asılı kalamadığından bulaşması için uzun müddet yüz yüze temas gerektiğini söyleyen Prof. Dr. İftihar Köksal, hala hastalığa karşı ilaçlar ve gerektiğinde devreye sokulabilecek aşısı olduğunu, bu nedenle paniğe kapılacak bir durum olmadığını vurguluyor.
4-Özel bir tedavisi yok
Hastalık bilhassa bağışıklığı zayıf şahıslarda ve çocuklarda şiddetli seyrederken, hayati riske de yol açabiliyor. Prof. Dr. İftihar Köksal, günümüzde maymun çiçeği enfeksiyonu için özel bir tedavi bulunmadığını, hastalığın çoklukla yaklaşık iki-dört hafta içinde bizatihi düzgünleştiğini belirterek şöyle konuştu:
“Çiçek aşısı maymun çiçeğine karşı müdafaada en az yüzde 85 tesirlidir. ABD’de uzmanlar ayrıyeten maymun çiçeğine maruz kaldıktan sonra aşılamanın hastalığı önlemeye yahut daha az şiddetli hale getirmeye yardımcı olabileceğini tabir etmektedir. Çiçek aşısı günümüzde rutin uygulamada yer almayan bir aşıdır. Maymun çiçeği hastalığının dünyada artışı kelam konusu olursa çiçek aşısı ile aşılama için yeni bir karar alınabilir.”
5-Bu tedbirlerle korunmak mümkün
Enfeksiyonun teneffüs ve temas yolu ile bulaşmasının önlenmesi için kuşkulu ve doğrulanmış olaylar için uygun teneffüs izolasyonunun kaide olduğunu belirten Prof. Dr. İftihar Köksal “Kabuklanmış döküntüler bile bulaşıcı olduğundan ötürü yatak kadroları ve giysiler üzere temas yoluyla enfeksiyondan kaçınmak için itina gösterilmesi gerekir. Ellerin kesinlikle sık sık yıkanması ve hijyen kurallarına ihtimam gösterilmesi korunmada en tesirli metotlardır. Sıhhat çalışanlarına bulaşı engellemek için kuşkulu olayların dikkatle kıymetlendirilmesi ve hastalara ilişkin numunelerin uygun şartlarda çalışılması gereklidir” dedi.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, hala Avrupa ülkeleri ve ABD’nin de ortalarında olduğu bir çok ülkede ortaya çıkan hastalığın, seyahatlerin devam etmesi ve teneffüs yolu damlacıkları ile bulaşabilmesinden ötürü ülkemizde de görülebileceğini belirterek, dikkatli olunması ve gerçek kaynaklardan bilgilenilerek hastalık hakkında gereksiz tasaya kapılınmaması gerektiğini söyledi. İşte bilinmesi gereken 5 nokta:
1-Bu belirtilerle seyrediyor
Maymun çiçeği virüsü insana bulaştıktan sonra hastalık belirtileri ortaya çıkıncaya kadar geçen müddet 5-21 gün ortasında değişiyor. Virüs kuluçka müddetinde değil, belirtiler baş gösterdikten sonra bulaşıyor. Hastalık öncelikle yüzde 85 oranında yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf düğümlerinde şişme, titreme ve halsizlik ile kendini gösteriyor. Ateşin ortaya çıkmasından 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastaların yüzde 97’sinde, çoklukla yüzde başlayan ve bedenin öbür bölgelerine yayılan bir kızarıklık gelişiyor. Lezyonlar evvel deride döküntü, sonra kabarıklık (püstül) biçiminde oluyor. Püstül yaklaşık 7 gün devam edip akabinde kabuklanıyor. Hastalık yaklaşık 2-4 hafta içerisinde resen güzelleşiyor. Maymun çiçeği Virüsünün teşhisi derideki lezyonlardan alınan sıvılarda PCR testi ile konuyor. Tercihen birden fazla lezyondan örnek almak gerekiyor.
2-Solunumdan göze birçok bulaş yolu var
Maymun çiçeği virüsünün bulaşması; virüsle enfekte olan maymun, sıçan yahut sincap üzere hayvanlar ve kemirgenlerin derisi ve beden sıvıları ile temas edilmesiyle oluyor. Virüs beşerden beşere da bulaşıyor. Bilhassa tahriş olmuş deri, küçük çizikler, teneffüs damlacıkları yahut mukoza (gözler, burun yahut ağız) yoluyla giriyor. Teneffüs damlacıkları ekseriyetle birkaç metreden fazla hareket edemediği için uzun periyodik yüz yüze temas olduğunda bulaşıyor. Beşerden beşere bulaşması bu etkenlerin dışında beden sıvıları ve cinsel münasebet yoluyla oluyor.
3-Kovid-19 üzere ani mutasyona uğramıyor
Kovid-19’un RNA virüsü olduğunu yani çok fazla mutasyona uğrayarak çok fazla yayıldığını, maymun çiçeği Virüsünün ise Kovid-19’un bilakis DNA virüsü olduğunu, bu nedenle çok fazla mutasyona uğramadığını belirten Prof. Dr. İftihar Köksal “Maymun çiçeği birdenbire mutasyona uğrayarak insanlara bulaşması Kovid-19 üzere kolay olmadığından pandemi beklentisi bulunmuyor” diyor. Ayrıyeten Kovid-19’un havada asılı kalan virüsler nedeniyle bulaş riskinin çok daha fazla olduğunu, maymun çiçeği virüsünün ise havada asılı kalamadığından bulaşması için uzun müddet yüz yüze temas gerektiğini söyleyen Prof. Dr. İftihar Köksal, hala hastalığa karşı ilaçlar ve gerektiğinde devreye sokulabilecek aşısı olduğunu, bu nedenle paniğe kapılacak bir durum olmadığını vurguluyor.
4-Özel bir tedavisi yok
Hastalık bilhassa bağışıklığı zayıf şahıslarda ve çocuklarda şiddetli seyrederken, hayati riske de yol açabiliyor. Prof. Dr. İftihar Köksal, günümüzde maymun çiçeği enfeksiyonu için özel bir tedavi bulunmadığını, hastalığın çoklukla yaklaşık iki-dört hafta içinde bizatihi düzgünleştiğini belirterek şöyle konuştu:
“Çiçek aşısı maymun çiçeğine karşı müdafaada en az yüzde 85 tesirlidir. ABD’de uzmanlar ayrıyeten maymun çiçeğine maruz kaldıktan sonra aşılamanın hastalığı önlemeye yahut daha az şiddetli hale getirmeye yardımcı olabileceğini tabir etmektedir. Çiçek aşısı günümüzde rutin uygulamada yer almayan bir aşıdır. Maymun çiçeği hastalığının dünyada artışı kelam konusu olursa çiçek aşısı ile aşılama için yeni bir karar alınabilir.”
5-Bu tedbirlerle korunmak mümkün
Enfeksiyonun teneffüs ve temas yolu ile bulaşmasının önlenmesi için kuşkulu ve doğrulanmış olaylar için uygun teneffüs izolasyonunun kaide olduğunu belirten Prof. Dr. İftihar Köksal “Kabuklanmış döküntüler bile bulaşıcı olduğundan ötürü yatak kadroları ve giysiler üzere temas yoluyla enfeksiyondan kaçınmak için itina gösterilmesi gerekir. Ellerin kesinlikle sık sık yıkanması ve hijyen kurallarına ihtimam gösterilmesi korunmada en tesirli metotlardır. Sıhhat çalışanlarına bulaşı engellemek için kuşkulu olayların dikkatle kıymetlendirilmesi ve hastalara ilişkin numunelerin uygun şartlarda çalışılması gereklidir” dedi.
