Lösemi, Yunanca “beyaz” manasına gelen “leukos” ve “kan” manasına gelen “haima” sözlerinin birleşiminden elde edilmiş ve hastalığı isimlendirmek için kullanılmıştır. Halk ortasında kan kanseri olarak isimlendirilir. Çocukluk çağı kanserleri görülme sıklığı açısından değerlendirildiğinde birinci sırada lösemiler yer alır. Erişkinlerden farklı olarak çocukluk çağında lösemilerin büyük çoğunluğu Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) daha sık gözlenir. Akut Lenfoblastik Lösemi, çocukluk çağı lösemilerinin %80 kadarını oluşturan ve çocukluk çağında en sık görülen lösemidir. ALL görülme sıklığı bilhassa 2-5 yaş ortasında artış göstermektedir. ALL erkeklerde kızlara nazaran daha fazla saptanır.
Hamilelik periyodunda de dikkatli olmak gerekiyor
Çocukların kıymetli bir çoğunluğunda lösemi gelişimini açıklayabilecek bir risk faktörü yoktur. Fakat kimi olgularda kalıtsal ve çevresel risk faktörleri saptanabilir. Bebek anne karnındayken alkol, pestisidler, benzen üzere toksik hususlara maruz kalınması, kimi yiyecekler, viral enfeksiyonlar ve radyasyona maruziyet lösemiye yol açabilir. Çeşitli kromozom anomalileri lösemiye yatkınlığa yol açar. Örneğin Down sendromlu (trizomi 21) çocuklarda lösemiye yatkınlık artmıştır. Genetik faktörler dışında, çevresel faktörler de lösemi gelişmesinde değerlidir. Çevresel risk faktörleri ortasında iyonize radyasyon, birtakım ilaçlar, petrol eserleri, benzen üzere organik hususlar, herbisid ve pestisidler sayılabilir.
Bu belirtileri önemseyin
Löseminin belirtileri şöyle sıralanabilir:
-İlaçlara karşın düşmeyen ateş yahut titreme
-Kalıcı yorgunluk, halsizlik
-Sık yahut şiddetli enfeksiyonlar
-Kilo vermek
-Şişmiş lenf düğümleri, karaciğer yahut dalak büyümesi
-Kolay kanama yahut morarma
-Burun ve diş eti kanamaları, boyun ve koltuk altı lenf bezlerinde, karında şişlik, diş etlerinde kabarma
-Ciltte küçük kırmızı lekeler (peteşiler)
-Özellikle geceleri çok terleme
-Kemik ağrısı yahut hassasiyet
Akut löseminin başlangıç bulguları kısa periyodiktir ve farklılıklar gösterebilir. Hastalarda sıklıkla iştahsızlık, halsizlik, yorgunluk, aralıklı ateş, kemik ağrısı ve beniz solukluğu üzere tablolar görülür. Hastalık ilerledikçe kemik iliği yetmezlik bulguları ve kemik ağrıları besbelli hale gelir. Lenf bezlerinde büyüme, karaciğer ve dalak büyüklüğü, testislerde büyüme, teneffüs badiresi, baş ağrısı ve kusma üzere santral hudut sistemi bulguları gelişir. Fizik muayenede solukluk, halsizlik, üzerine basmakla solmayan deri döküntüsü, deride morartılar, lenf bezinde şişlikler, kemik yahut eklem ağrıları ekseriyetle vardır. Teneffüs derdi gelişebilir. Hastaların kimilerinde teşhiste santral hudut sistemi bulguları izlenebilir. Birtakım hastalarda böbrek yetmezliği, kemik tutulumu, kardiyak tutulum da gerçekleşebilir.
Kemik iliği incelemesi çok önemli
Kemik iliği yetmezliğine ilişkin bulgular (anemi, trombositopeni, lökopeni yahut lökositoz) ve periferik kan bulguları lösemiyi düşündürür. Hastanın klinik tablosu ve laboratuvar tetkiklerinin sonuçları dikkatlice değerlendirilmeli. Lösemiden şüphelendiğinde öncelikle kemik iliği incelemesi yapılmalı. Kemik iliği aspirasyonu lösemi teşhisinin konulmasında en pahalı sistemdir. Kemik iliğinde yüzde 30’dan fazla lenfoblast ismi verilen kanser hücrelerinin görülmesiyle ALL ve yüzde 20’den fazla miyeloblast ismi verilen kanser hücrelerinin görülmesiyle AML tanısı konulur.
Kemik iliği nakli hayat kurtarıyor
Lösemi kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Çocuklarda lösemiye ilişkin belirtiler görüldüğünde vakit kaybedilmeden kan hastalıkları ile onkoloji konusunda uzman bir hekim ve tam donanımlı bir hastaneye başvurulmalı. Son yıllarda çağdaş tedavi yolları sayesinde lösemi hastalarında hayat kalitesi ve mühleti artıyorç Bilhassa kemik iliği nakli kimi hastalarda hayat kurtarıcı bir tedavi seçeneğidir. Kemik iliği nakli olan çocuklar yaşıtları üzere sıhhatle büyüyüp gelişebiliyor.
