Ezgi Hotalak
Hande Çiğdemoğlu birinci hikaye kitabı ‘Kâğıt Kesiği’nde bayan olmayı anlatıyor. İnsanlığın binlerce yıllık tarihini düşününce çok değil daha bundan yalnızca bir-iki asır kadar evvel bırakın bu toprakları Avrupa’da bile bayanın birey olarak yeri yoktu. Ama o kadar geri gitmeye gerek yok, kendi şahsî tarihlerimizi hatırladığımızda yüzleşecek çok şey çıkıyor karşımıza.
Aydın bir ailede büyüyor olsak bile mahalle, okul ya da medya aracılığıyla erkek egemenliği balyoz üzere iner başımıza. Küçük bir çocukken –ailemin çağdaş duruşundan olsa gerek ki ne olursa olsun bu çok büyük bir şanstır- Tanrı’nın deniz kenarında yaşayan kırmızı elbiseli, koca göğüslü bir bayan olduğunu düşünürdüm. Ta ki 6-7 yaşlarında televizyonda denk geldiğim bir Yeşilçam dramında Sezercik’in “Allah Baba” diye dua ettiğini duyana kadar. O gün ne kadar büyük bir şaşkınlık yaşadığımı hâlâ hatırlarım. Kendi küçük dünyamda yaratıcı gücü doğal olarak bir bayan formunda hayal etmiştim ve erkek hükümran sinema aracılığıyla buna müsaade bile verilmemişti.
LİLİTH’İN TORUNLARIYIZ
Erkekler daha “değerliydi”, çocukluktan beri işlenmişti başımıza, o denli ya İlah da bir erkekti. Daha “kıymetli” diye bir erkek çocuğunu kurban olarak isteyen, “bakire” Meryem’den olma İsa’nın babalığını üstlenen, Adem’in kaburga kemiğinden Havva’yı yaratan bir erkek. Fakat biz büyükanne olarak Havva’yı değil, Adem’in ona boyun eğmeyen ve yalnızca bu yüzden şeytanlaştırılan birinci karısı Lilith’i seçmiştik.
Kağıt Kesiği , Hande Çiğdemoğlu, 220 syf., İnkılap Kitabevi, 2022. Hande Çiğdemoğlu, ‘Kâğıt Kesiği’nde bu kadar geçmişe gitmese de bunları düşündürtmeyi başarıyor. Bugünden anlatıyor bayanı. Hâlâ karar süren erkek boyunduruğunun altında, günümüz şartlarında bayan olmayı anlatıyor. Annesini korumak için erkek rolü yapan kız çocuklarını, bir aile sofrasında çok görülüp evlenip gitse diye bakılan genç bayanları, çocuğuna bakmak için vücudunu satmak zorunda kalan anneleri bahis alıyor.
Aralarında ödüllü hikayelerin de yer aldığı ‘Kâğıt Kesiği’nin yirmiye yakın öyküsünün içinde beni en çok etkileyenlerden biri “Marula Dileği” oluyor. Yaşar’ın çok “sevgili” babasına yazdığı mektubu içeriyor bu şahane anlatı. Erkekliğini kanıtlamak için olsa gerek, erkek evlat hayali kuran bir babanın “dramına” tanıklık ediyoruz Yaşar’ın satırlarında. Sahip olduğu ve daha da ötesinde hissettiği cinsiyeti tutsak alan babasının karşısında şimdi ne isteyip istemediğini bilemezken çiziliyor yolu Yaşar’ın. Ne istediğini bilmiyor zira benliğinin oturmasına asla müsaade verilmemiş. Geldiği noktada ülkesinden kilometrelerce uzakta kirli bir şantiyenin içinde kimliğini belirli etmemeye çalışarak yaşıyor Yaşar. Buna yaşamak denirse natürel. Yaşar Usta diye sesleniyor ona barbarlığından yaka silktiği erkekler, kendilerinden biri olarak görüyorlar onu kısacık saçları, kasketi ve halleriyle. Halbuki Yaşar’ın içinde büyümesine müsaade verilmemiş bir bayan var. Ve ne acıdır ki o yüreğinde sakladığı küçük bayan bile tüm görmezden gelinmelerine karşın babasına yaranmaya çalışıyor, “Ben ne kadar çabalasam da tam olamadım” diyor, “Bari sana erkek bir torun verebilseydim.”
YAŞAMAKTAN YOKSUN BIRAKILIYORUZ
Baba, abi, sevgili, koca… Şöyle dönüp bir baktığımızda hayatımızın büyük bir kısmını erkekler için harcadığımızı fark ediyoruz. Hislerimizi, isteklerimizi, tutkularımızı rafa kaldırmaya zorlanıyor, yaşamaktan yoksun bırakılıyoruz. Ve kadınlığımıza dair en ufak adım attığımızda, öncesi sonrası düşünülmeksizin kolaylıkla yaftalanıyoruz. En kıymet verdiklerimizin karşısında birileri tarafından “hafif kadın” ilan ediliyor, gaye gösteriliyoruz. Meğer “Mustafa Öldü!” diyor Hande Çiğdemoğlu, genel geçer yargılarla yaşattığınız, baskıladığınız, görmezden geldiğiniz o insan artık yok!
‘Kâğıt Kesiği’, 2021 Yılın Müellifi Gülten Akın Mektup Müsabakası Büyük Mükafatı, 2020 Yoksul Baykurt Hikaye Yarışı Birinciliği ve 2020 Seyhan Livaneli Hikaye Yarışı Üçüncülüğü alan hikayeleri ile tüm kitapçılarda okurlarını bekliyor. Üstelik bu seyahate yalnızca bayanları değil, sorgulayan erkekleri de davet ediyor…
